Tom Jones verbindt verleden en toekomst

Voorafgaand aan de release van Surrounded By Time, het 42ste album van Tom Jones, verschenen al vier nummers op YouTube. De nummers lokten opvallend veel reacties uit en de strekking van de meeste was: ‘Door Tom ben ik naar het origineel gaan luisteren en ik vind het prachtig’. Dat zal Jones in zijn hoogtijdagen als bronstig idool niet zijn overkomen.

Het nieuwe imago van Tom 'Sexbomb' Jones dat hij sinds 2010 koestert hebben we te danken aan zijn zoon Mark Woodward. Mark werd geboren in 1956, toen Tom Woodward (zoals Tom toen nog heette) 16 jaar was en zijn vriendinnetje Linda zwanger had gemaakt. De twee trouwden en Tom besloot serieus werk te gaan maken van zijn zangcarrière.

Sinds 1990 is Mark, die vaak wordt aangezien voor Toms broer, zijn manager. Rond 2010 besloot hij dat de zeventigjarige zanger niet langer geloofwaardig was in strakke broeken en opengeknoopte overhemden en dat songs als Delilah en What's New Pussycat, of Sexbomb (hoe ironisch je die song ook wilt zien), op de lachspieren van het publiek begonnen te werken. 

Vader en zoon benaderden producer Ethan Johns – de zoon van superproducer Glyn Johns – en met hem maakten ze achtereenvolgens het gospelalbum Praise & Blame, de folkplaat Spirit In The Room en het country-getinte Long Lost Suitcase. Alle drie bevatten ze een uitgekiend mengsel van obscure nummers en composities van jonge trendy americanahelden. De songs werden authentiek gespeeld, wat af en toe vreemd contrasteerde met de krachtige bariton van de Welshman.

En nu is het drietal Johns, Woodward en Jones een forse stap verder gegaan.

Surrounded By Time bevat nog steeds een paar bekende nummers (van Bob Dylan, The Waterboys en Michel Legrand), maar de rest bestaat uit vrijwel onbekende songs van jazzcrooners uit de jaren vijftig, folk-oma's uit de jaren zestig en uiteenlopende muzikanten uit recentere decennia. Groot verschil is dat de arrangementen in de meeste gevallen radicaal zijn omgegooid. Het vrolijk kritische folknummer Talking Reality Television Blues van Todd Snider wordt door de tachtigjarige vedette gedeclameerd (!) tegen een soundscape-achtige achtergrond. Pop Star van Cat Stevens krijgt een speeldoos-melodietje dat door Fay Lovsky bedacht kon zijn. One More Cup Of Coffee wordt begeleid door een jazzcombo, voornamelijk bestaande uit een snaredrum en iets dat klinkt als een zingende zaag. No Hole In My Head maakt het helemaal bont: het ooit zo lieflijk kabbelende nummer is verdwaald in een Bollywood scifi soundtrack.

Opvallend is het aantal maatschappijkritische nummers: Ol' Mother Earth van Tony Joe White handelt over het misbruik dat we met z'n allen maken van de aarde; Bernice Johnson Reagan was een van de boegbeelden van de zwarte protestmuziek in de jaren zeventig, net als Terry Callier; en Todd Snider hekelt het geestdodende aanbod van de televisie.

Bovendien is het (een beetje) een plaat over ouderdom. Lazarus Man, van Terry Callier, I'm Growing Old van crooner Bobby Cole, en Pop Star verwijzen naar de hoogbejaarde wit-krullende gigant en het centrale nummer, Samson And Delilah, dat is geschreven door Johns, Woodward en Jones zelf, grijpt subtiel terug op de vroege hit van Tom.

Maar vooral is Surrounded By Time een plaat gemaakt uit liefde voor muziek en voor muzikanten. Het vriendelijke omaatje Melvina Reynolds, die zich aan het begin van de jaren zestig aansloot bij de kringen rond Pete Seeger en die klinkt als de zanglerares van Melanie, wordt liefdevol afgestoft. De zangeres en activiste Bernice Johnson Reagan, met haar jaren zeventig a capella groep Sweet Honey In The Rock, krijgt het respect dat ze verdient en bekendere namen als The Waterboys en Michael Kiwanuka valt de eer te beurt door de mythische Tom Jones te worden uitverkoren voor deze plaat. Kortom, Tom Jones omringt zich op dit album door tijd. Zeven decennia popmuziek om precies te zijn. 

De titel kan tegelijk opgevat worden als een muzikale reis door de tijd, doordat verschillende songs hypermoderne versies zijn van de oudste popmuziek die we kennen, de spirituals van de Afro-Amerikaanse slaven.

Tom Jones en zijn team hebben een inventief en geïnspireerd album gemaakt dat niet alleen Toms beste tot op heden is, maar ook moderne muziek een weg wijst naar de toekomst.