Steven Wilson over een buitenaards effect

Steven Wilson brengt vrijdag 14 maart zijn achtste soloplaat uit: The Overview. In Amsterdam ging hij in op de bijzondere achtergrond van de albumtitel, de bijdrage van XTC’s Andy Partridge en wat mensen als Trump en Musk niet zullen snappen.

Door Steven Walter

Steven Wilsons insteek voor The Overview is om de luisteraar mee te nemen op een muzikale en emotionele reis. Een reis voorbij de dampkring, want de albumtitel verwijst naar het zogeheten overview effect. Astronauten die voor het eerst om de aarde cirkelen krijgen het besef hoe kwetsbaar de wereld is. Dat effect roept positieve maar soms ook negatieve gevoelens op. “Ik hoorde van dat effect en was direct gefascineerd. Dus The Overview was gelijk al een titel en het zorgde meteen voor een verhaal. De plaat moet verbeelding aanwakkeren. Ik houd van grote concepten. Het album als kunstvorm, vergelijkbaar met kijken naar een film of het lezen van een boek. We zitten al te veel met onze neus in digitale apparaten. We kijken haast niet naar de wereld om of boven ons. William Shatner, Captain Kirk uit Star Trek, ging echt de ruimte in en de overview bezorgde hem een uiterst negatieve reactie. Kijkend naar de aarde zag hij dood en leegheid. Terwijl anderen juist weer schoonheid ervoeren. Al die verschillende landschappen, al die culturen, die diversiteit. Wat een geweldige plek! Het maakt je nietig, denk ik. We zijn geobsedeerd door politici, grenzen, oorlog en vernietiging. En we vernietigen de andere schepselen waarmee we de aarde delen. Zo zonde, want we bewonen een prachtige plek. Het is een ongelofelijk privilege om er te zijn. Miljardair Jeff Bezos ging de ruimte in, maar hij benaderde de reis als een zakenman. ‘I am the king of the universe’, dat soort gelul. Hij zag het als iets dat je kunt bezitten. Narcisten als Donald Trump en Elon Musk zullen het ook niet snappen.”

Kans
Op de vraag of hij zelf op een kerosinebom het heelal in gekatapulteerd zou willen worden, lichten zijn ogen op. “Zeker! De kans van je leven! Wat mijn overview effect zou zijn? Ik denk dat mijn gevoelens zouden balanceren tussen die positieve en negatieve kanten. Want wat ik denk te gaan zien herinnert me aan de onbeduidendheid van de mensheid. En hoe stom we met de planeet omgaan. Ik ben veganist, dus vernietiging van al die prachtige kanten van de aarde zal wel door mijn gedachten schieten. Maar tegelijkertijd zal ik vertederd zijn omdat het zo’n mooie plek is”, aldus de man die onder meer bekendheid geniet als producer en lid van Porcupine Tree.

Klein tegenover groot
Zijn nieuwe progrockplaat is oorspronkelijk een solo-opname, maar Wilson klopte voor tekstuele hulp aan bij Andy Partridge van XTC. Hij is de man van de woorden achter het gedeelte van de plaat dat Objects Outlive Us heet. “Voor dat gedeelte wilde ik dat de teksten een contrast zouden vormen met dagelijkse gebeurtenissen uit een stadje, zoals een man die vreemdgaat, een verpleegster die in een verzorgingshuis werkt, een jonge jongen die zijn eerste telescoop koopt, iemand die aan zijn eerste baan begint. Al die alledaagse verhalen over kleinstedelijk leven tegenover grootse kosmische verschijnselen, zoals imploderende zwarte gaten en nevels. Het moest een gevoel van perspectief creëren; het kleine naast het enorme”, aldus Wilson. Wat hem betreft excelleren er maar twee songwriters in het beschrijven van het leven in kleine stadjes en dorpen: Ray Davies van The Kinks en Andy Partridge van XTC. “Het telefoonnummer van Ray Davies heb ik niet, maar dat van Andy wel omdat ik eerder met hem heb gewerkt. Andy is gewoon briljant in dat observerende songschrijven. Dus belde ik hem op: “Andy, ik heb een uitdaging voor je.” Hij nam die aan en leverde geweldig werk.”
The Overview gaat vergezeld van een volledige film, gemaakt door Miles Skarin.

Lees in de komende Heaven magazine een langer interview met Steven Wilson, waarbij hij onder meer dieper ingaat op kunstmatige intelligentie in de muziek.

The Overview verschijnt op 14 maart via Fiction Records.
Steven Wilson live: 7 mei in Cirque Royale, Brussel; 22 mei in AFAS Live, Amsterdam.