Op het tweede gehoor: roadsongs voor het Laagland

Wat je van ver haalt, is lekker. Iets onbekends uit verre streken heeft vaak een streepje voor op iets uit de eigen omgeving. Ook voor ons muziekliefhebbers uit de Lage Landen. Muziek van ver weg, vooral uit de Verenigde Staten, vinden we doorgaans aantrekkelijker dan Hollandse kost.

Door Chris Bernasco

Helemaal eerlijk tegenover ons eigen land is dat natuurlijk niet. We lopen weg met een Amerikaan die Californië als het Beloofde Land ziet (Chuck Berry), die diepzinnige gedachten heeft bij een bezoek aan Graceland in Memphis, Tennessee (Paul Simon) of die liefdesleed verwerkt tijdens een lange autorit naar Jackson, Mississippi (Lucinda Willams). Terwijl een Nederlander die zingt over pak ‘m beet Assen of Tilburg waarschijnlijk kan rekenen op hoon, medelijden of onbegrip.
 
Waarom is dat eigenlijk zo? Hoe komt het dat er over Assen en Tilburg - Alphen aan den Rijn, Veenendaal, Venlo, het rijtje is lang - niet zulke gloedvolle liedjes worden geschreven? Misschien omdat de afstanden bij ons te klein zijn, bedenk ik. Dat er gewoon te weinig tijd is om tijdens de rit weg te dromen? Of wellicht komt het doordat het landschap te vlak is, te weinig spectaculair? Het zou allemaal kunnen. Maar ik denk dat de verklaring dieper ligt.

Het Engels kent de mooie term suspension of disbelief. Een liedje, boek of film werkt voor de luisteraar, lezer of kijker wanneer die zijn ongeloof even kan uitstellen, wanneer die er zolang het kunstwerk duurt in kan geloven. En daar zit mogelijk het probleem met liedjes over Nederlandse steden. Het loflied op Assen of Tilburg botst snel met de realiteit van de reële stedenbouw ter plekke. Het verlangen naar Arnhem of Breda kan niet echt tot wasdom komen omdat je er plotseling al blijkt te zijn aangekomen. Het lukt ons gewoon niet om ons ongeloof lang genoeg uit te stellen.
 
Maar er is meer. Rondom een stad als New Orleans zijn allerlei mythes ontstaan en gebouwd. Het is de bakermat van blues en jazz, smeltkroes van invloeden uit alle windstreken. The Big Easy wasemt muziek, zwarte magie en erotiek uit al z’n poriën. Het blijkt een oneindige bron te zijn voor uiteenlopende liedjes over de meest Caribische stad van de VS.

Zouden wij te nuchter, te ongelovig zijn voor zulke mythes? Ik vraag het me af. Het lijkt me eerder een kwestie van doen. Erin geloven en over de drempel stappen. Want ook hier in de polder is onontdekte schoonheid te vinden. Geschiedenis genoeg. Tragiek genoeg. Als we het maar zien. Daniël Lohues maakte in 2018 al een fraaie tegenhanger van de aloude roadsong (Get Your Kicks On) Route 66. In zijn A28 bezingt hij de route van de Randstad terug naar zijn huis in Drenthe. Ik kijk uit naar meer van zulke roadsongs voor het laagland.

Chris Bernasco geeft hier eens in de maand een bijzondere kijk op popmuziek.