Op het tweede gehoor: liefdeslessen

De popmuziek is een business, een kunstuiting, verslavend snoepgoed en nog veel meer. Zoals een school voor het leven. De artiesten zijn een soort levensleraren. En dan vooral op het gebied van de liefde – daar gaan de meeste popsongs tenslotte over. Het zijn lessen die je op school niet meekrijgt, waar je niet voor hoeft te blokken en die vaak in je geheugen gegrift staan omdat ze gedragen worden door geweldige muziek.

Door Chris Bernasco

De beste van zulke liedjes geven ons het gevoel de mysteries van de liefde beter te begrijpen. Wat is liefde, hoe kan het ontstaan, verdwijnen of terugkeren? Moeilijke vragen. Dat is misschien ook de reden dat de meeste popliedjes het onderwerp meer omcirkelen dan rechtstreeks beschrijven. Toch doen artiesten als Janis Ian (Love Is Blind) en Amy Winehouse (Love Is A Losing Game) een dappere poging. Net als de behoorlijke eensgezinde Bette Middler, Neil Young en Eva Cassidy, in respectievelijk The Rose, Love Is A Rose en Love is Like A Red Red Rose.

Poplessen waar je ooit in je leven waarschijnlijk het meest behoefte aan hebt, gaan over de pijn van een gebroken hart. Liedjes die jou begrijpen op het moment dat je nergens meer iets van begrijpt. Zoals Only Love Can Break Your Heart van – opnieuw – Neil Young uit 1970. Een mens kan veel tegenslag of verdriet verdragen, stelt de Canadees, maar bedenk dat je in de liefde het meest kwetsbaar bent. Daarom waarschuwt hij ons meteen in de daarop volgende regel Try to be sure right from the start. Een belangrijke les.

Thematisch verwant is The First Cut Is The Deepest. Omstreeks 1964 geschreven door Cat Stevens, dertien jaar later de hitlijsten in gezongen door Rod Stewart. Het verhaal: voor het eerst in je leven ervaar je liefdesverdriet, en vertwijfeld vraag je je af of het ooit nog goed kan komen met jou en de liefde. Op die vraag komt uiteindelijk het geruststellende antwoord: ja. Je zult die eerste wond misschien nooit helemaal vergeten, je kunt weer verliefd worden. Het is eerder gebeurd, tallozen gingen je voor.

In 1984 strandde het huwelijk tussen Paul Simon en actrice Carrie Fischer. Een echo van die scheiding kwam terecht in het titelnummer van zijn succesalbum Graceland uit 1986. Na de openingsregels over een trip naar Elvis Presley’s landgoed in Memphis switcht Simon opeens naar een heel ander onderwerp: She comes back to tell me she’s gone, en vervolgt met Losing love is like a window in your heart. Everybody sees you’re blown apart. Een onverwachte wending die het herkenbare beeld extra hard doet binnenkomen.

Ik kan het mis hebben, maar voor mijn gevoel worden liedjes met zulke zinnen met een universele les inmiddels steeds zeldzamer. Popartiesten zijn mogelijk bescheidener geworden, pretenderen niet meer de waarheid in pacht te hebben. Ze vertellen liever hun persoonlijke waarheid onder een motto als ‘ik hoop dat je er iets mee kunt.’ Een wijze houding, denk ik. Maar toch ook jammer. Want met die bescheidenheid verliest de popmuziek ook iets belangrijks.

Ik had de wijze liefdeslessen uit popliedjes in elk geval nooit willen missen. Met zinnen die eruit tevoorschijn springen en voor altijd bij je te blijven, zoals die van de bovengenoemde liedjes. Zinnen die een diepe waarheid voor je onthullen. Een waarheid die je herkent maar waarvan je je voor die tijd nog niet bewust was – en die je voor de rest van je leven bijblijft. Sommige liedjes en hun vertolkers behoren tot de beste docenten die ik gehad heb.  

Chris Bernasco geeft hier eens in de maand een bijzondere kijk op popmuziek.