Op het tweede gehoor: Goed sorry zeggen

Goed sorry zeggen is een kunst. In dit coronajaar konden onder meer minister Ferdinand Grapperhaus, koning Willem-Alexander en influencer Famke Louise erover meepraten. Ze gingen publiekelijk door het stof in een poging hun reputatie te repareren – waarbij de een overigens succesvoller was dan de ander.

Door Chris Bernasco

Psychologen en andere deskundigen stellen dat excuses maken zeer belangrijk is voor het herstellen van persoonlijke, professionele en maatschappelijke relaties. Maar het luistert wel nauw. Met een ondeugdelijke mea culpa maak je de zaak eerder erger dan beter. Communicatie-experts adviseren dan ook om 1) tijdig (niet te vroeg maar zéker niet te laat) en 2) oprecht (niet halfhartig) 3) spijt te betuigen voor wat je gedaan hebt (en niet voor het feit dat een ander zich gekrenkt voelt) en 4) daarvoor geen verzachtende omstandigheden aan te voeren (geen maren).

In de popmuziek zien we het boetekleed vooral terug in liedjes. Dat is ook niet zo vreemd, want hoe kun je iemand beter gunstig stemmen dan met een mooie melodie of een lekker ritme? De vraag is wel: welke muzikale spijtbetuiging is overtuigend? Wanneer gaat de ontvanger geloven dat de excuses oprecht zijn? Als voorbeeld hier twee van zulke liedjes langs de strenge meetlat van bovenstaande vier criteria.

Het eerste nummer vraagt alleen al door zijn titel om deze beoordeling: Sorry, van De Jeugd van Tegenwoordig (van De Machine uit 2008). De tekst begint veelbelovend: Sorry / Ik heb spijt van me gedrag. Prima, jongens. Zo moet het. Maar dat duurt helaas niet lang. Snel daarna komen al de loze beloftes (Volgende keer betaal ik mee) en de verzachtende omstandigheden (Het spijt me van die brandplek op het plafond/Ik dacht dat het ging, ik dacht dat het kon). Gevolgd door het afschuiven van verantwoordelijkheid (Je moet me niet laten drinken gast). Nee, hoe plezant De Jeugd in deze track ook over de top gaat, qua vergeven en vergeten gaat dit hem niet worden.

Zou Eels het beter doen met I’m Going To Stop Pretending I Didn’t Break Your Heart (van Blinking Lights & Other Revelations uit 2005)? Dit is in elk geval serieuzere kost: dodenmars-achtig tempo, aflopende akkoorden, klaaglijke stem. Zanger E, de artiestennaam van Mark Oliver Everett, maakt verder een diepe knieval voor zijn voormalige geliefde met regels als I’m going to stop pretending that I didn’t break your heart, en I didn’t know what I was doing/But I know what I’ve done. Dit is geen spijt, dit klinkt als berouw met een grote B.
Toch neemt ook E zijn toevlucht tot een verzachtende omstandigheid: hij dacht destijds zo negatief over zichzelf dat hij zich niet kon voorstellen dat iemand anders hem de moeite waard kon vinden. Volgens de sorry-communicatietheorie is dit een fout. Maar dat wordt anders als je het andere werk van E erbij neemt. Vanaf debuutalbum Beautiful Freak uit 1996 toont Eels namelijk een consistente lijn van zelfverachting. Bovendien weet E, in een ultieme poging vergeving voor zijn zonden te krijgen, zelfs een sprankje humor in de treurnis te brengen: I’m a little too late, by three or four years. Dit lied levert andermaal het bewijs: goed sorry zeggen is een kunst..

Chris Bernasco geeft hier eens in de maand een bijzondere kijk op popmuziek.