Oorlogsmuziek

Een van mijn favoriete filmdocumentaire-makers is Heddy Honigmann van wie ik ooit de verfilmde gedichten van Carlos Drummond de Andrade voor het eerst zag in O Amor Natural op het IDFA Documentaire festival in Amsterdam. Op het lijstje met haar favoriete films stond ook Shoah van Claude Lanzmann. Het kon dan ook niet uitblijven dat Heddy ooit nog met een oorlogsdocumentaire zou komen.

Tekst Hubert van Hoof
 
En inderdaad: in 1999 werd Crazy gepresenteerd. De indringende getuigenissen uit Kosovo, Libanon, Korea, Rwanda et cetera van Nederlandse soldaten met als rode draad: liedjes die ze draaiden om zich door de ergste ellende heen te slaan en die nooit meer uit hun hoofden gaan. Voor de een was dat De Figuranten van Stef Bos, voor de ander Sunday Bloody Sunday van U2 of Crazy van Seal.

Het brengt me op Ron Kovic, Vietnamveteraan en schrijver van het later verfilmde boek Born On The Fourth Of July met Tom Cruise in de hoofdrol. Ik mocht Kovic persoonlijk telefonisch interviewen onder voorwaarde dat ik eerst de film zou zien. Daartoe werd in Utrecht speciaal een filmzaal geopend waar ik in mijn eentje zat te kijken. Ik was al onder de indruk van de film, maar het interview daarna is het meest memorabele dat ik ooit gemaakt heb. Kovic heeft de goorste gruwelen meegemaakt in Vietman. Is daar gewond geraakt, heeft er een dwarslaesie overgehouden, verslaafd aan drank en drugs, platgespoten in ziekenhuizen, uitgescholden voor communist en uit zijn rolstoel geslagen omdat hij, de ooit zo vurige patriot, tegen de oorlog ging demonstreren. Maar de rust en overtuigingskracht van deze man door de telefoon deden mij de tranen in de ogen springen.

Ook hij sprak over de popmuziek die keihard gedraaid werd om het moreel van de troepen hoog te houden: The Doors, Jimi Hendrix, Steppenwolf. Maar wat je op al die Tour Of Duty en Radio Saigon-platen niet aantreft is zijn en mijn mooiste Vietnam-nummer van John Prine: Sam Stone. Over een aan heroïne verslaafde veteraan: There is a hole in daddy's arm where all the money goes. Jesus Christ died for nothing I suppose.