Mytische bluesman Robert Johnson in graphic novel

Het lijvige, 236 pagina’s dikke De Laatste Dagen van Robert Johnson dat onlangs verscheen bij Concertobooks, is na Gilgamesj uit 2007 pas de tweede titel van Frantz Duchazeau die in het Nederlands werd vertaald. De Franse striptekenaar heeft al echter ruim anderhalf dozijn boeken op zijn naam, vaak met een historische achtergrond.

Tekst Eddie Aarts
 
Al diverse keren waren die gesitueerd in het Amerika van pakweg een eeuw gelden en behandelden ze stukjes muziekgeschiedenis. Zo draaide Blackface Banjo om de ‘Minstrel Shows’ van destijds en vertelt Lomax hoe ‘geluidsjagers’ John en Alan Lomax in de loop van de jaren dertig hun Field Recordings begonnen vast te leggen. Voor zijn nieuwste boek keert Duchazeau terug naar dezelfde tijd en sfeer, maar zijn de kracht en dramatiek van zijn werk aanmerkelijk gegroeid.
 
Met de titel van het boek doet de maker zichzelf wat mij betreft wat tekort. Want hoewel het scenario de laatste periode van Robert Johnsons loopbaan centraal stelt, krijgen we door middel van flashbacks en andere intermezzo’s wel degelijk een veel completer beeld van de levensloop van de muzikant. Over zijn jeugd bijvoorbeeld, het traumatische verlies van zijn jonge vrouw en kind in het kraambed, of de impact van de aanvankelijk schampere houding van door hem bewonderde, oudere musici als Son House. Die hij, net als vele anderen, verraste door ze na een poosje uit beeld te zijn verdwenen allemaal te overklassen. En uiteraard de rol die niet de duivel, maar mentor Isaiah Zimmerman daarbij zo goed als zeker speelde. Terwijl zulke biografische details hun plek krijgen, maakt de tekenaar tegelijk prachtig voelbaar wat een enigmatisch karakter hij al tijdens zijn leven moet zijn geweest, zelfs voor degenen die korte of langere tijd in zijn nabijheid verkeerden.
 
Niet alleen de verhaallijn maar ook Duchazeau’s tekenwerk kent cinematografische aspecten, want zo nu en dan trekt het verhaal pagina’s achtereen vrijwel zonder woorden aan je voorbij. Zijn iets schetsmatige, in (deels gewassen) zwarte inkt uitgevoerde tekeningen hebben iets karikaturaals, maar zetten de sfeer en het decor waarin Johnsons omzwervingen zich afspelen treffend neer. Of het nu de katoenvelden betreft waar de slavernij vooralsnog in naam is afgeschaft, of de voor onze held al even onvriendelijke steden waar hij zijn heil, roem en vader zoekt (en anderen juist hém). Duchazeau geeft ze de juiste leegte, grauwheid, finesses én levendigheid mee wanneer het verhaal daarom vraagt.
 
De tragiek en raadselachtigheid die Robert Johnson en de amper drie dozijn opnamen die we van hem kennen omhullen, worden in Duchazeu’s uitstekende graphic novel niet ontkracht maar ook niet onnodig uitvergroot. Gelukkig, want ze horen bij een fenomeen wiens rol in de muziekgeschiedenis ook zonder die ‘bijkomstigheden’ immens zou moeten zijn, maar mogelijk niet als zodanig zou zijn erkend. Een stripverhaal lijkt wellicht een wonderlijk middel om muziek te beleven, maar wanneer het met zoveel zorg en liefde is gemaakt als De laatste dagen van Robert Johnson, is zo’n boek heel goed in staat je met andere – of nieuwe – oren te laten luisteren.
 
De laatste dagen van Robert Johnson verschijnt in hardcover bij Concertobooks. Winkelprijs: €34,99.