Music Meeting: Damir Imamovic

Music Meeting Festival keert deze lente eindelijk terug naar Park Brakkenstein in Nijmegen. De 36e editie vindt traditiegetrouw plaats in het Pinksterweekend, dit jaar op 4, 5 en 6 juni. De Bosnische muzikant Damir Imamovic is een opvallende vernieuwer van de sevdah, de Balkan-tegenhanger van de Portugese fado. Lees hier het interview dat Heaven twee jaar geleden met hem had. Het stond eerder in het magazine.

Door Louis Nouws
 
‘Iedere belangrijke muziekstroming zou iemand als Damir Imamovic moeten hebben’, stelt Joe Boyd in toelichting bij het zojuist verschenen album Singer Of Tales van Damir Imamovic. De gerenommeerde Amerikaans/Engelse producer, die in de jaren zestig aan de wieg stond van carrières van onder meer Pink Floyd en Nick Drake, heeft zich de laatste jaren toegelegd op traditionele muziek van de Balkan. Samen met zijn echtgenote Andrea Goertler bracht hij een paar jaar geleden à la Bueno Vista Social Club ‘vergeten’ Albanese muzikanten bij elkaar onder de noemer Saz’iso om een album met saze-muziek te maken: At Least Wave Your Handkerchief At Me (2017).

“Joe was al lang gestopt met produceren, maar hij is er weer mee begonnen nadat hij Andrea Goertler ontmoette”, licht Damir Imamovic via Skype toe vanuit zijn woonplaats Sarajevo. Interviewen op afstand is gewoon geraakt in de weken dat sociale onthouding trending is. “Joe kreeg weer nieuwe drang”, zegt de goedgemutste Bosniër enigszins gekscherend. “Hij en Andrea hebben me fantastisch geholpen. Bij mijn vorige album heb ik leren inzien dat werken met een producer zinvol is. Het is zoals bij een acteur en een regisseur. Hoe goed je ook bent als acteur, je ziet lang niet altijd the whole picture. Joe en Andrea zien dat wel. Ze denken mee over het concept, discussiëren over het repertoire, ze waren bij de repetities en opnamen. En zij droegen Jerry Boys voor, een van de beste geluidstechnici van de wereld.”

Imamovic wist al wel met welke muzikanten hij Singer Of Tales wilde maken: de Turkse kemenche-speler Derya Türkan – de kemenche is een driesnarige viool die rechtop wordt bespeeld; de Bosnische violiste Ivana Duric, die ook deel uitmaakt van zijn vaste gezelschap Sevdah Takht; en de Amerikaanse bassist Greg Cohen, een veteraan die speelde met onder anderen John Zorn en Ornette Coleman, en die net als Boyd onder de indruk was geraakt van de muzikaliteit van Imamovic en zijn drang de sevdah-traditie nieuw leven in te blazen.
 
Damir Imamovic komt uit een familie van muzikanten. “Djula Imamovic, de zus van zijn grootvader, was voor de Tweede Wereldoorlog in Bosnië een grootheid als sevdah-zangeres. Mijn opa Zaim was ook zanger en componist, en mijn vader genoot vooral faam als bassist. De sevdah is dus al lang in onze familie.”
 
Zelf was hij eerst niet van plan in die familietraditie treden. “Zoals ieder kind wilde ik mijn eigen weg vinden. Iedereen verwachtte dat ik dat pad zou volgen, dus leek het me beter iets anders te doen. Ik hield van lezen, vooral de boeken van grote denkers, ik ging filosofie studeren. Maar toen ik tegen de dertig liep, kreeg ik toch zin in muziek maken en optreden, al wilde ik daarin dan wel weer mijn eigen keuzes maken. Want daar kwam waarschijnlijk mijn eerdere aarzeling vandaan. Waarom zou ik muziek gaan spelen die anderen al hadden gemaakt?”
 
Wat is de essentie van sevdah in jouw ogen?
“Allereerst staat sevdah in een lange traditie verhalen te vertellen via liedjes. Daarbij hoort ook een speciale vorm van poëzie, en vaak gaat het over liefde op afstand of een ander onvervuld verlangen. Daarnaast is de Oosterse muzikale invloed van belang, de Balkan is lang onderdeel geweest van het Ottomaanse rijk. De naam is afgeleid van het Arabische sawdah, wat verwijst naar ‘zwarte gal’. Ook het Portugese woord soudade is daarvan afgeleid. Er is nog veel meer over te zeggen, maar in het kort is het melancholische muziek, nauw verbonden met de identiteit van onze regio.”
 
Is het vreemd een vergelijking te maken met de griot-traditie in West-Afrika, waar het beroep van zanger van vader op zoon overgaat?
“Nee, maar dan wel in een moderne Europese context. Ik had best iets anders kunnen doen in het leven. Maar verhalen vertellen via muziek komt in veel culturen voor. De sevdah-songs, sevdahlinkas, waren in de jaren zestig en zeventig tijdens het Tito-tijdperk erg populair, je hoorde ze de hele dag op de Joegoslavische radio. In de jaren tachtig werd dat minder toen andere muziekstromingen opkwamen, al zijn altijd artiesten blijven optreden.”
 
Wanneer ben je zelf muziek gaan maken?
“Er was natuurlijk altijd muziek in huis, maar ik ben pas gitaar gaan spelen toen ik een jaar of veertien was. Het waren moeilijke jaren, want Joegoslavië viel begin jaren negentig uit elkaar en het land was in oorlog. In Sarajevo was het te gevaarlijk buiten te spelen, dus bracht ik als kind veel tijd binnen door. Mijn oudere broer, die ook muzikant is, heeft me toen gitaar geleerd.”
“De oorlog had grote invloed. Veel muziekgroepen hielden op te bestaan, omdat ze niet of nauwelijks konden optreden. Tegelijk is toen ook de belangstelling voor traditionele muziek opgebloeid. In zulke lastige omstandigheden grijpen mensen graag terug op iets wat vertrouwd klinkt. Traditionele muziek voldoet aan die behoefte. Ik denk dat de belangstelling van de huidige generatie muzikanten die bezig is met sevdah en andere Balkanmuziek vooral toen is ontstaan, in die vreselijke oorlogsjaren.”
 
Singer Of Tales bevat elf liedjes, waarvan een groot aantal traditionals, door Damir Imamovic opnieuw gearrangeerd, zoals Kafu Mi Draga Ispeci (Maak Koffie Voor Me, Schatje), een nummer dat heel populair was in de Tito-tijd en dat gaat over een heimelijk middernachtelijk rendez-vous. Maar de opener van het album is een recent nummer, geschreven door de Bosnische moslim Omer Ombasic, die zijn land moest ontvluchten en tegenwoordig in Zweden woont. O Bosanske Gore Snjezne (O Besneeuwde Bergtoppen) gaat over zijn bitterzoete verlangen naar zijn vaderland.
Imamovic heeft veel oude muzikanten gesproken om het wezen van sevdah te doorgronden. “Maar ik besefte dat ik me nog meer zou moeten verdiepen in de pijlers waarop de muziek is gebouwd. Sevdah heeft twee benen. Het ene staat in de Oosterse muziektraditie, het andere in die van het Westen. Die kwam eind negentiende eeuw naar Bosnië na de ineenstorting van het Ottomaanse rijk.”
 
Toen Imamovic aan zijn nieuwe album ging werken, wilde hij per se dat Derya Türkan zou meespelen. “Derya brengt echt die Oosterse kleur in de muziek. Ottomaanse muziek is heel rijk aan ritmes en toonladders. Ik heb hem een jaar of tien geleden ontmoet bij een workshop waar ik was om van hem te leren. In het Westen is hij niet zo bekend, maar in Turkije is hij echt een grootheid. We zijn met elkaar bevriend geraakt.”
 
Damir Imamovic heeft ook een klik met trompettist Eric Vloeimans. “We hebben al verschillende projecten samen gedaan. We stonden bijvoorbeeld in het Concertgebouw. We spelen geregeld in elkaars gezelschappen als gastmuzikant en we houden beiden van buiten onze muzikale comfortzones gaan. Door zijn jazzachtergrond en Westerse muziekscholing is met hem spelen voor mij uitermate leerzaam. Ik speel graag samen met muzikanten met een andere achtergrond. Als je altijd samenwerkt met musici uit hetzelfde idioom wordt het… niet saai, maar je wordt ook niet uitgedaagd. Daardoor groei je ook niet als artiest.
Het stemt me soms wat droevig als ik zie hoe muzikanten blijven hangen in hun traditie, zonder de deuren open te zetten. Ik denk dan: er zijn nog zo veel andere muziekstijlen waarvan je kunt leren en die werkelijk iets kunnen toevoegen aan jouw muziek.” 
 
Music Meeting Festival vindt plaats op 4, 5 en 6 juni 2022 in Park Brakkenstein, Nijmegen. Ticketverkoop via de festivalsite. Kaarten voor Music Meeting Festival 2020 blijven geldig voor het de festivaleditie van 2022.

Het interview met Damir Imamovic verscheen eerder in Heaven magazine #4 2020.