Mohamed Al Tayeb: Kalam

Het zal de meeste mensen ontgaan zijn, zelfs die die van Afrikaanse muziek houden, maar in december verscheen een minialbum op Spotify dat tot de betere van 2020 behoort. Kalam, opgenomen door een man met een laptop, thuis in zijn kamer.

Toch hebben de songs niets met de corona-epidemie te maken. Integendeel, ze bieden een ruime blik op de wereld, zelf voor luisteraars die de woorden niet verstaan. De songs zijn gemaakt door een dertigjarige asielzoeker, die in afwachting is van de uitspraak van de Nederlandse rechter die over zijn lot gaat beslissen.

Mohamed Al Tayeb is een Soedanees. Hij ontvluchtte zijn land drie jaar geleden toen het regime genoeg had van zijn kritische teksten. Piece de resistance van het album is het openingsnummer Zaina (Touri Janna), een modern geproduceerd nummer dat handelt over de misdaden van de Janjaweed, de knokploegen die samen met het Soedanese regime huishielden in de Soedanese provincie Darfur. 

Het is het beste voorbeeld van het verbluffende resultaat dat de werkwijze van Al Tayeb heeft opgeleverd: zelf zette hij het nummer op zijn laptop in elkaar, inclusief zang, en vervolgens stuurde hij het bestand op naar een van zijn Soedanese producers in de VS, Zweden en Soedan. (Voor een van de andere nummers, de r&b-song Gharam schakelde hij de jonge Nederlandse producer Twisla in.) In het geval van Zaina ging Mazen Babiker met de huisvlijt aan de slag en die wist de wanhopige zang te combineren met krachtige drumbeats en onheilspellende keyboards-akkoorden. 

De omslachtige manier van werken klinkt nergens door in de muziek. Die klinkt vol en uitgebalanceerd, waarbij de aangename, heldere stem van Al Tayeb, soms aangevuld door een koortje, letterlijk de boventoon voert. 

Muzikaal gezien biedt Kalam voor elk wat wils: klassieke Soedanese ritmes met fraai gitaarwerk (Youm Alagi Al Bishbaha, geproduceerd door de Grammy-genomineerde toetsenist Mohamed Araki), hippe urban klanken in Gharam of een vriendelijke meezinger, compleet met mondharmonica, akoestische gitaar en kinderkoortje (Lahmatik, dat wel geïnspireerd lijkt door Gérard Lenorman). Bij Mala Mala koos Al Tayeb ervoor het vette Soedanese handklapritme te mengen met een subtiele reggaetouch.

Mohamed Al Tayeb, die zijn eerste stappen in de muziek zette op de Midden-Oosten versie van The Voice, heeft met Kalam een indrukwekkend internationaal debuut gemaakt en een inspiratiebron voor luisteraars die zich opgesloten voelen door het coronavirus.