Martha Wainwright naar Amsterdam

Ze is de dochter van de Amerikaanse troubadour Loudon Wainwright III en de Canadese folkie Kate McGarrigle zaliger, die samen met zus Anna vanaf de vroege jaren zestig een onafscheidelijk duo vormde. Nog steeds staat ze in de schaduw van haar briljante broer Rufus, maar toch mag Martha Wainwright (40) gerust gelden als een buitengewone singer-songwriter. Een trits ep’s in eigen beheer gaat vooraf aan het medio jaren nul verschenen titelloze album, waarop ze haar vader ongezouten de waarheid vertelt in het geruchtmakende Bloody Mother Fucking Asshole. De verrassend fraai geproduceerde opvolger met de al even opmerkelijke titel I Know You’re Married But I’ve Got Feelings Too markeert de overgang van een heftig vrijgezellenbestaan naar haar huwelijk met bassist en producer Brad Albetta. De geboorte van hun eerste zoon valt praktisch samen met de dood van haar moeder, twee belangrijke thema’s op het indringende Come Home To Mama, dat ook verslag doet van haar relationele strubbelingen. Weer vier jaar later ligt daar Goodnight City, misschien wel haar beste album, waarvoor Beth Orton, Glen Hansard, Merrill Garbus alias Tune-Yards, Michael Ondaatje en broer Rufus materiaal hebben aangedragen. Eens te meer demonstreert Martha Wainwright haar fenomenale vocale kunnen, daarbij associaties oproepend met Kate Bush, Patti Smith, Mary Margaret O’Hara en uiteraard Edith Piaf, van wie ze eind jaren nul onder de hoede van producer Hal Willner een vijftiental onbekendere chansons vertolkt voor de adembenemende liveplaat Sans Fusils, Ni Souliers, À Paris. “Ik herkende de eenzaamheid, het verdriet, de intensiteit.”

Je gaat er als zangeres altijd vol in. “Ik ben dan ook met regelmaat mijn stem kwijt. Het is een kwetsbaar instrument. Ik ga voor het eerst sinds drie jaar weer met een band uitgebreid touren, dus ik moet goed op mezelf passen: vitamines slikken, voldoende rust nemen, proberen niet te veel te drinken, liefst helemaal niet roken, dat soort dingen.”

Zing je eigenlijk iedere dag? “Nou, dat durf ik niet te zeggen, maar als ik een poos niet heb opgetreden, wil ik al gauw luidkeels door het huis lopen zingen. En toen ik me laatst nogal gedeprimeerd voelde, betrapte ik mezelf erop dat ik letterlijk de blues aan het zingen was, iets van Billie Holiday. Ik vond het zelf een beetje lachwekkend beeld: een vrouw die van verdriet aan het zingen slaat. Maar helpen doet het wel.”

Kun je je nog herinneren wanneer je tot het besef kwam dat je echt zangeres zou worden? “Dat was tijdens wiskunde, een vak waar ik op zich best goed in was. Alleen maakte ik mijn huiswerk nooit fatsoenlijk. Op een ochtend kreeg ik van de lerares ten overstaan van de hele klas de mantel uitgeveegd. Half wanhopig riep ze uit: ‘Martha, wat wil je nu in hemelsnaam? Je hele leven zingen?’ Ik begon meteen helemaal te stralen, want dat was inderdaad precies wat ik wou. Waarmee alle hoop op een academische carrière voorgoed was vervlogen.”

Hoe oud was je toen? “Dat was in het jaar dat ik bij mijn vader in New York woonde. Ik was toen veertien, hij vierenveertig. Hij noemt die tijd nog steeds een regelrechte ramp, terwijl ik er juist met plezier op terugkijk.”

Voor de rest ben je bij je moeder in Montreal opgegroeid. “Goeddeels, ja. Mijn ouders scheidden kort na mijn geboorte. Op mijn twintigste ben ik dan naar New York verhuisd.”

En nu woon je weer in Montreal. “Ja, ik was zwanger van mijn tweede kind en wou terug naar huis. Ik had mijn moeders woning plus inboedel geërfd en moest uitzoeken wat met al die spullen moest gebeuren, maar ik had toch eerst en vooral heimwee. En ik wilde dat mijn kinderen ook de Canadese nationaliteit zouden krijgen, ik wilde dat ze de Franse taal zouden leren spreken, ik wilde ze de cultuur van Quebec meegeven, ik wilde dat ze zouden weten wat ik weet. Het leven in Montreal is anders, speciaal, prettig. In de winter kun je er skiënd je boodschappen doen.”

Tot op welke hoogte hebben een gezin stichten en je carrière uitbouwen elkaar in de weg gezeten? “Zo kijk er niet naar. Ik zie muziek niet als een apart iets in mijn leven. Anders dan bij mijn moeder en tante word ik alleen niet gecovered door beroemdheden, waardoor ik hoofdzakelijk met optreden mijn geld moet zien te verdienen, wat weer betekent dat de kinderen lang niet altijd mee op tournee kunnen. In die zin belemmeren ze elkaar wél op hinderlijke wijze.”

In hoeverre heeft het moederschap je muziek beïnvloed? “Mijn liedjes zijn minder onthullend geworden, minder agressief ook en, niet in de laatste plaats, minder egocentrisch. Ze zijn nog wel degelijk persoonlijk, maar niet meer zo navelstaarderig. Het draait niet langer allemaal om mijn eigen boosheid, frustratie, pijn en verdriet. Tenminste, zo is het op dit moment, ik weet natuurlijk niet hoe het over een paar jaar zal zijn. Voor mijn gevoel laat ik met Goodnight City het verleden achter me, ik heb afscheid van mijn jeugd genomen en ben een nieuw stadium binnengegaan.”

Wordt het leven er met de jaren voor jou nou makkelijker op? “Tja, wat zal ik daar van zeggen? Niets in het leven is mij ooit makkelijk gevallen, het ging nooit van een leien dakje, ook al omdat ik niet altijd de juiste beslissingen heb genomen. Mijn grootste probleem was misschien wel dat ik mijn muzikale talent lange tijd te laag heb ingeschat. Ik herkende niet wat ik zoal in mijn mars heb. Nu voel ik me zelfverzekerder en vervulder, wie weet helpt dat voor de toekomst. Ik koester in ieder geval de hoop dat de tweede helft van mijn leven een stuk beter zal verlopen.”

Dit is een ingekorte versie van het interview uit Heaven #2, 2017.

Martha Wainwright live: maandag 3 juli in Paradiso Noord, Amsterdam.