Lucinda Williams: a beautiful mess

Lucinda Williams debuteerde in 1978 met Ramblin' On My Mind, brak door met het album Lucinda Williams(1988) en veroverde een vaste plek op het americana-toneel met Car Wheels On A Gravel Road (1998). Voor die plaat ontving ze een Grammy. De in Louisiana geboren singer-songwriter geldt als een van de belangrijkste rootsmuzikanten van haar generatie.

Door Jules Roosenboom

Williams (69) tourt al ruim een decennium met haar vaste band Buick 6, waarmee ze donderdagavond 19 januari ook in een uitverkocht Paradiso staat. Ze oogt breekbaar wanneer ze het podium op schuifelt. Haar tourmanager houdt haar stevig bij de arm en schijnt met zijn zaklamp op de podiumvloer. Eenmaal bij de microfoon, houdt ze één hand stevig om de standaard geklemd, alsof ze bang is dat ze omkiept. Williams’ fragiele staat is het gevolg van een beroerte uit 2020. Ze krabbelde snel weer op: krap een jaar later tourde ze alweer met Jason Isbell, maar gitaarspelen zit er voorlopig nog niet in, geeft ze toe. Ze is nog aan het oefenen.
 
Gitaarspelen mag dan een probleem zijn, haar stem klinkt nog altijd vetter dan zware room, precies zoals we van haar gewend zijn. Haar manier van zingen is onderkoeld, traag en klaaglijk: ze rekt haar woorden uit en glijdt naar de klanken toe. Haar dictie en brutaal klinkende Zuidelijke accent zetten de vaak zwaarmoedige verhalen kracht bij.
 
Williams heeft een zwak voor de misfits en de rauwdouwers die zich al drinkend in het ongeluk storten. Types die zich weinig gelegen laten liggen aan dry January. De ballade Drunken Angel, afkomstig van het iconische Car Wheels On A Gravel Road, verhaalt bijvoorbeeld over songwriter en drinkebroer Blaze Foley. Foley was een goede vriend van Townes Van Zandt en een graag geziene gast in de kroegen en dive bars van Austin. Een zuipschuit van de buitencategorie. Niet iemand die het bed uitkwam voor een paar lullige glazen bier, maar een man die, met Van Zandt in zijn kielzog, tot het gaatje ging. Een levensstijl die beiden fataal werd. Van Zandt vond zijn Waterloo in drank en drug en Foley werd doodgeschoten na een bezopen caféruzie over een futiliteit. Blood spilled out from the hole in your heart/Over the strings of your guitar. Een tragische held met een dito einde. Of zoals Williams het verwoordt: A beautiful mess.
 
Ze is ook strijdbaar. You Can’t Rule Me (een nummer van blueszangeres Memphis Minnie) is een stevige, uptempo aanklacht tegen het Amerikaanse hooggerechtshof, dat vorig jaar een streep zette door het recht op abortus. En in West Memphis neemt ze het op voor drie mannen die onterecht vastzitten voor moord.

In de teksten van Williams is weinig ruimte voor frivoliteiten. Niet alleen de dood, maar ook het kwaad ligt voortdurend op de loer. In Pray The Devil Back To Hell, van het album Good Souls Better Angels (2020) valt de protagonist bijna voor de verlokkingen van de duivel zelve. Het refrein herhaalt ze als een bezwering: I'm gonna have to pray the devil back to hell, net zo lang tot het kwaad is afgewend. Williams waarschuwt ons ook voor de duisternis die in onszelf schuilt. In het omineuze Big Black Train, ook van Good Souls Better Angels, behoedt ze ons ervoor op de verkeerde trein te stappen en niet toe te geven aan de donkerte in onze ziel. Want wie dat doet is hopeloos verloren.
 
Een avondje Lucinda Williams is een viering van het menselijk tekort. Ze maakt het niet mooier dan het is: we zijn feilbare, zwakke wezens die gemakkelijk ten prooi vallen aan drankzucht, zwaarmoedigheid en andere zonden. We hoeven van haar niet te streven naar volmaaktheid, maar moeten leren om te leven met de tekortkomingen die ons menselijk maken. Een geruststellende gedachte. Williams sluit de avond af met Neil Youngs Rocking In A Free World en een handvol uptempo toegiften. Na twee uur verlaat ze, opnieuw aan de arm van haar tourmanager, het podium van Paradiso. Williams oogt krakkemikkig en sommige nummers dwingen haar stem tot het uiterste, maar voorlopig lijkt ze nog niet toe te willen geven aan de tand des tijds. Ze is, in haar eigen woorden, a beautiful mess.