Jesse Matas (The Crooked Brothers): ‘Ik wil steeds nieuwe dingen doen, dingen die je uitdagen’

Hij maakte jarenlang deel uit van The Crooked Brothers. Maar sinds die band op non-actief staat, timmert Jesse Matas solo aan de weg. Binnenkort komt hij naar ons land. Ongetwijfeld klinken er dan songs van zijn prachtalbum Tamarock, dat een eersteklas aanrader is voor iedere liefhebber van roots en folk.

Tekst Kees van Wee

The Crooked Brothers is een uit Winipeg afkomstige rootsband met een veelzijdig geluid. ‘Rustig en jazzy, ruw en folky, spookachtig en rootsy, pakkend en bluesy, het zijn allemaal kwalificaties die we op deze prima Canadezen kunnen plakken’, aldus Heaven magazine. Drie albums brachten ze uit: Deathbed Pillowtalk (2009), Lawrence, Where’s Your Knife (2011) en Thank You I’m Sorry (2013). Maar inmiddels staat de band al lange tijd in de pauzestand en het is maar de vraag of daarin ooit verandering komt.
 
Sololoalbum
The Crooked Brothers bestaan (bestond?) uit drie leden, alle drie songwriters en multi-instrumentalisten, van wie Jesse Matas er een is. Al voordat hij deel uitmaakte van band maakte hij zelfgebrande cd’s met zijn muziek, maar pas nadat The Crooked Brothers stopten, bracht hij zijn eerste echte, en tot nu toe enige, soloalbum uit, het in 2018 verschenen Tamarock. Een deel van het materiaal daarvoor had hij al tijdens de bandperiode geschreven, maar die songs waren op de plank blijven liggen omdat ze niet echt aansloten op het groepsrepertoire.
 
Enthousiaste reacties
Op Tamarock, dat hij kon realiseren dankzij crowdfunding, manifesteert Matas zich vooral als singersongwriter. Van een erg hoog niveau, en veel critici zijn laaiend enthousiast. Daarbij worden vergelijkingen gemaakt die er niet om liegen. Zo schrijft Americana UK dat het openingsnummer een verloren track zou kunnen zijn van Bill Callahan (Smog) en Nicolai Dunger tijdens een sessie voor Dunger’s album Tranquil Isolation.
 
Neil Young
Naast folky songs zijn er ook uitstapjes in andere richtingen. Zoals het rockende Walking Human. Die song lijkt overduidelijk geïnspireerd te zijn door Neil Young en Crazy Horse. Maar wanneer Folk Roots Radio hem vraagt of dit een bewuste poging was om dat geluid te evenaren, ontkent Matas dat lachend. ‘Neil Young is duidelijk een invloed, naast veel anderen, maar ik probeer in het algemeen om anders te klinken. In dit geval besloot ik op het allerlaatste moment om de lead te spelen op een prachtige Gibson Les Paul-gitaar die ik had geleend. Bovendien besloot ik op de valreep om mijn vocalen een volle octaaf hoger te laten klinken, en dat zal er ook toe hebben bijgedragen dat die vergelijking wordt gemaakt.’
 
Diep en donker
Een ander nummer dat duidelijk afwijkt van de rest is Monarch. Volgens Americana UK heeft het iets van Somewhere Down The Crazy River, ‘maar dit is dieper en donkerder, waarbij het ritme doet denken aan voodoo, en de gewurgde achtergrondzang bijdraagt ​​aan de dissonantie.’ De niet alledaagse ritmiek en het spannende spel op elektrische gitaar hebben ook iets woestijnbluesachtigs, terwijl de gesproken teksten het werk van John Trudell door het hoofd doen flitsen.
 
Nieuwe dingen doen
Nee, Tamarock is zeker geen gewone singer-songwriterplaat, al was het alleen maar vanwege de variatie. Als de interviewer van Folk Roots Radio aan Matas vraagt welke stijl het beste bij hem past, is zijn antwoord: ‘Dat is een goede vraag. Dat is iets waar ik mijn hele leven al mee worstel, niet alleen in mijn muziek maar bij schijnbaar alles wat ik doe. Ik heb als timmerman gewerkt en ik heb een universitaire graad in International Development. Ik speel ijshockey, ben een cross-country skiër en ik kano. Ik ben er nooit in geslaagd te bepalen wat mijn eigen stijl is, die strijd zal er misschien wel mijn hele leven zijn. Ik wil steeds nieuwe dingen doen, dingen die je uitdagen.’
 
Voor de eeuwigheid
Ook in Nederland zijn de reacties op Tamarock erg positief. Altcountry.nl schrijft bijvoorbeeld: ‘De nummers op dit album van Jesse Matas zijn tijdloos en voor de eeuwigheid. Niks ouderwets en ook niet retro. Het soort folkrock dat je hier hoort werd 30 jaar gelden al gemaakt en zal in 2050 ook het licht zien.’ En Real Roots Café heeft het over een plaat die ‘prachtig klinkt door de warme, open productie en door het fraaie spel van zijn begeleiders, op onder andere drums, bas, piano, viool en achtergrondzang. Om te koesteren.’

Monarchvlinder
Jesse Matas is een man van de natuur. Hij houdt ervan om mooie kanotochten te maken en zoekt graag de stilte van het bos op. Het is dan ook geen wonder dat zijn teksten, die lang niet altijd snel volledig te doorgronden zijn, vaak geïnspireerd zijn door de natuur. Zo ontstond het idee voor het eerdergenoemde Monarch toen hij hoorde dat het leefgebied van de Monarchvlinders (een van de bekendste vlindersoorten van Noord-Amerika, die in de lente in grote aantallen naar het noorden trekken) werd bedreigd en hij in diezelfde periode de collectie opgeprikte insecten van een vriend bekeek.
 
I collect you
jars of you
flights of you
study you
 
in times of you
 
who you got to worry?
who you got to worry?
not coming back this year
not coming back this year
 
dormant
pinned-down
erudition
sessile
body
mid-section
 
who you got to worry?
who you got to worry?

forgiven, dying
you are the new way the earth dies
 
paper, flying
you are the new way the earth dies
 
I keep you
hang you
frame you
study you
in times of you
 
who you got to worry?
who you got to worry?
not coming back this year
not coming back this year

Solo-optredens
Sinds Jesse Matas het solopad is opgegaan, staat hij in de regel in z’n eentje op het podium. ‘Een concert bestaat meestal grotendeels uit mij en mijn akoestische gitaar, met wat verhalen tussendoor. De arrangementen van veel songs zijn heel anders dan de meer rockachtige benadering van het album.’ Hij ziet dat niet als een bezwaar: ‘De optredens die mij het meeste raken zijn die van songwriters die hun songs zingen met de begeleiding van één instrument, wat dat instrument ook is.’
 
Jesse Matas live: 22 juni op Eindeloos Eiland Festival, Noord-Beveland; 27 juni in Grand Café De Waker, Maassluis; 28 juni in TivoliVredenburg. Utrecht; 30 juni op Landgoed Thedinghsweert, Kerk-Avezaath.