In de voetsporen van Bruce en Kanye

Het begon met een appje: Wil je een playlist maken met de beste nummers van Bruce Springsteen voor mij? Doe ik hetzelfde met Kanye West.

Door Sander Warmerdam
 
Mijn zoon staat op de drempel van 19 en denkt na over wat belangrijk is in het leven. Hij is even gestopt met zijn opleiding, werkt met veel plezier in een ijszaak en gaat een paar dagen een vriend bezoeken die stage loopt in Luca, de Toscaanse ‘stad van 100 kerken’. De kans dat ze een van die kerken zullen bezoeken in de drie dagen dat ze samen zijn is nihil, moet er meteen bijgezegd worden. Wel staat een bezoek aan Florence gepland.
 
Een playlist maken op verzoek van je zoon. Dat is een cassettebandje opnemen voor je eerste vriendinnetje 2.0. Een nieuw niveau van liefde. En met de nummers van Bruce, de artiest die ik ontdekte toen ik die leeftijd had. Ik ben van 1972, dus ik zat tussen Tunnel Of Love en Human Touch/Lucky Town in. Vlak voordat ik in dienst moest.
 
Het nummer dat ik regelmatig nog draai en dat me elke keer weer raakt, is Walk Like A Man, waarin Springsteen over de relatie met zijn vader zingt. Over zijn tranen op de huwelijksdag, de ruwe handen en hoe een klein vijfjarig jochie in zijn voetstappen probeert te lopen:
 
All I can think of is being five years old following behind you at the beach
Tracing your footprints in the sand
Trying to walk like a man
 
Die moet er in ieder geval op. En, omdat het een eerste kennismaking is, mogen een paar bekende nummers niet ontbreken. Niet te obscuur meteen: Dancing In The dark, Born In The USA, Born To Run, maar ook One Minute You’re Here en The Promised Land.
 
Maar ik kies bewust of onbewust toch voor de nummers die me raken. De nummers waarin de relatie tussen vader en zoon centraal staan. Independence Day, waarin woorden er misschien wel zijn maar niet uitgesproken worden:
 
So say goodbye it's Independence Day
Papa now I know the things you wanted that you could not say
 
En natuurlijk My Hometown, waarin de vader zijn zoon toont waar hij vandaan komt. Net zoals zijn vader ooit gedaan heeft:
 
I'd sit on his lap in that big old Buick and steer as we drove through town
 
Springsteen kijkt nog één keer terug naar hoe hij opgroeide in Freehold. De nostalgische, onbezorgde tijd toen de problemen van de wereld nog ver weg waren.
 
Uit opvoedkundige sentimentaliteit zet ik ook The River op de playlist. Niet de albumversie - die me minder doet dan Point Blank of Independence Day - maar de legendarische live versie van het album Live 1975-85. Met het lange intro waarin hij vertelt over de soms moeizame relatie met zijn vader, de ergernis over het lange haar van zijn zoon (dat wordt afgeknipt na een motorongeluk) en de opluchting als hij uiteindelijk wordt afgekeurd voor de dienstplicht. Geen Vietnam, geen potentieel oorlogstrauma of een eervolle dood met een oorlogsonderscheiding.
 
My dad said, "Where you been?" I said, uh, "I went to take my physical". He says, "What happened?" I said, "They didn't take me." And he said, "That's good."
 
Ik hou de playlist op twintig nummers, sluit af met Meeting Across The River en stuur de Spotify-link op.
 
Nog dezelfde dag, vlak voor middernacht, krijg ik de tegenprestatie al. Een kleine dertig nummers van een van de meest excentrieke maar tegelijkertijd creatieve artiesten van deze tijd. De rapper wordt geboren als Kanye Omari West maar wil tegenwoordig Ye genoemd worden (al kan dat volgende week weer anders zijn). Hij werd geboren in 1977, vlak voordat Springsteen Darkness On The Edge of Town uitbracht.
 
Het is een onweerstaanbare verzameling nummers waar de energie vanaf spat. Ye is de erfgenaam en opvolger van de groten van de zwarte muziek. R&B, soul maar ook klassiek, punk en house: hij mengt het geniaal tot een eigen stijl. In Gold Digger klinkt het alsof de geest van Ray Charles bezit heeft genomen van Jamie Foxx. Samen maken ze een versie van I’ve Got A Woman die het met gemak haalt bij het origineel.
 
Twee weken later lunchen we samen en bespreken we de trip naar Italië. De kerken in Luca hebben ze inderdaad niet gezien In Florence had een winkel die authentieke voetbalshirts verkocht meer aantrekkingskracht dan de David, het Uffizi of de kathedraal. Hij had wel een tweedehands pak van Hugo Boss gekocht voor niet veel geld.
 
In de auto terug naar huis vertel ik dat ik de Kanye playlist met veel plezier beluister als ik ga fietsen. Nummers als Family Business, Heartless, Good Life en Black Skinhead: ze zijn zo opwindend als Mystery Train van Elvis Presley. Hij vertelt dat Through The Wire het eerste nummer was dat Kanye opnam. De rapper had een auto ongeluk gehad dat hem bijna fataal was geworden. Zijn hele ondergebit was verbrijzeld. Op het nummer hoor je dat hij zijn mond amper open kan doen. Het klinkt geweldig.
 
Ik laat hem horen dat de sample in Touch The Sky afkomstig is van een andere grootheid: Move On Up van Curtis Mayfield. Hij lacht om mijn behoefte om altijd te wijzen op de originele samples (Nina Simone in Famous). Maar is dat niet de taak van ons: om de volgende generatie mee te geven wat waardevol is? Net zoals Kanye doet met zijn samples, net zoals de vintage winkels doen die zo populair zijn: behouden wat intrinsieke waarde heeft. Kwaliteit is tijdloos.
 
Hij vertelt over zijn reis. Er was een beetje vertraging door oefeningen van defensie op Schiphol maar het verliep verder soepel. Hij had een manier gevonden om de tijd tegelijkertijd te versnellen en stil te zetten. ‘Dat livenummer van Springsteen is tien minuten maar die zijn voorbij voordat je het door hebt.’ The River, bedoel je, vraag ik. ‘Ja, die heb ik vijf keer achter elkaar geluisterd. Dat intro is geweldig, waarin hij vertelt over de dienstkeuring en zijn vader.’
 
Missie geslaagd. Het is niet vergelijkbaar met de tekst van Springsteen omdat mijn zoon te groot is om achter het stuur op schoot nemen. Bovendien reed de negentienjarige zelf in mijn auto. Maar ik moest er toch aan denken:
 
Last night I sat him up behind the wheel and said son take a good look around
This is your hometown.