Het gebroken licht van Marianne Faithfull

Marianne Faithfull, de Britse zangeres en actrice die op 30 januari op 78-jarige leeftijd in Londen overleed, belichaamde een leven van rauwe schoonheid en onverzettelijke kracht. Haar stem, ooit kristalhelder, werd door de jaren heen getekend door littekens van een tumultueus bestaan. Faithfull was een stijlicoon van de popmuziek en de tegencultuur, een vrouw met een roekeloze rand, en bovenal een artieste die haar eigen ondergang overleefde.

Tekst Ludo Diels
 
Geboren op 29 december 1946 in Hampstead, Londen, begon Faithfull haar muzikale reis in de jaren zestig. Haar doorbraak kwam met As Tears Go By, geschreven door Mick Jagger en Keith Richards. Op haar versie speelde Led Zeppelin-gitarist Jimmy Page op zijn twaalfsnarige gitaar. Haar vroege succes katapulteerde haar in de Londense high society, waar ze al snel een van de meest besproken figuren werd.

Ze was niet slechts een muze van The Rolling Stones, maar een pionier op haar volslagen eigen manier. Haar kortstondige, roemruchte relatie met Jagger was even gepassioneerd als destructief. Achter de schijnbare glamour schuilde een donkere onderstroom: heroïne werd haar bondgenoot, anorexia haar schaduw. Terwijl de wereld haar zag als de gracieuze vrouw aan de zijde van een rockgod, verkommerde ze in de hoek van een Londens kraakpand, een sigaret tussen haar vingers, een naald in haar ader. Anoniem en dakloos zwierf ze door Soho, haar lichaam uitgeput, haar geest troebel. De schaduw van de roem was lang en genadeloos.

Haar val leek definitief, maar Faithfull had de hardnekkigheid van een straatkat. In 1979 herrijst ze met Broken English, een album dat haar status als eeuwige outsider definitief bezegelt. Haar stem, door nicotine en heroïne omgevormd tot een raspende, doorrookte snik, vertelt verhalen van verlies en overleving. The Ballad of Lucy Jordan werd een hymne voor zij die in de marge van het bestaan balanceren.

Zelfs in haar diepste dalen bleef ze een inspiratiebron voor generaties artiesten. Roger Waters, Beck, Blur, Pulp en Mark Lanegan noemden haar als invloed of werkten met haar samen. Metallica nodigde haar uit om te zingen op The Memory Remains, waar haar doorleefde stem als een spook over het refrein zweefde. Het was een triomf, een bewijs dat haar stem, hoe gebroken ook, een plek had in de rockcanon.

Ook in de filmwereld liet ze haar sporen na. Haar rol in The Girl on a Motorcycle naast Alain Delon bevestigde haar status als stijlicoon, met leren motorjassen en een rebelse houding die nog generaties zou inspireren. Faithfull droeg de littekens van haar leven als decoraties; ze verborg niets, ze verhief haar pijn tot kunst.

De laatste decennia bracht ze albums uit die haar evolutie als artieste weerspiegelden. Strange Weather en Vagabond Ways klonken als brieven uit een leven dat aan flarden hing, maar nooit volledig uiteenviel. Ondanks gezondheidsproblemen - hepatitis C, borstkanker, een zware strijd tegen COVID-19 in 2020 - bleef ze muziek maken.

Marianne Faithfull was geen fenomeen dat slechts gedijde in het licht. Ze bewoog zich in de schemerzone tussen roem en vergetelheid, schoonheid en verval, liefde en destructie. Ze was geen muze, geen bijfiguur in andermans legende. Ze was een overlever, een kunstenaar met een stem die nooit zweeg, hoe gebroken die ook klonk. Sterker nog, in die breuken lag haar onsterfelijke betekenis; vanuit die gebrokenheid stroomde het licht binnen.

Marianne Faithfull: 29 december 1946 - 30 januari 2025