Gonzende festivalsfeer op Rewire

Er hangt een gonzende festivalsfeer in Den Haag dankzij het Rewire. De muziek op dit Haagse internationale festival is indrukwekkend, vervreemdend en extatisch. Knap dat het Rewire, evenals vorige jaar, met muziek die je samenvattend op zijn minst uitdagend mag noemen, is uitverkocht. Het is jammer dat termen als experimenteel en avant-garde zo zwaarbeladen zijn en het voor sommige geen uitnodiging is tot luisteren of ontdekking. De programering van deze editie bewijst, voor muziekliefhebbers en avonturiers, dat tergende, experimentele of moeilijke muziek soms ook beeldschoon is.

Tekst Jeroen van der Vring Foto Jurriaan Brobbel

Deze veertiende editie is wederom een muzikale reis die de muziekliefhebber die buiten de gebaande paden zoekt naar vernieuwing en andersoortige prikkels, maximaal tot zijn recht laat komen. Naast muziekoptredens is de Haagse binnenstad vier dagen lang op 25 locaties het toneel voor films, geluidswandelingen en andere interdisciplinaire kunstvertoningen.
Hierdoor komt er een virtuele, overweldigend klankmozaïek over de stad te liggen. Grote namen uit dit genre, zoals avant-gardecomponisten John Cage, Glenn Branca en Alvin Curran, zitten in de haarvaten van Rewire-festival. Een plek dus waar je op zoek gaat naar de potentie van geluid en je openstelt voor microtonaliteit, harmonieën, boventonen en andere combinaties van akkoorden.
 
Alvin Curran stond dit jaar centraal op het festival. Hij is een pionier binnen de experimentele muziek en van invloed geweest op het muzikale landschap, vaak genre-overstijgend. Op de openingsdag van het festival was er een openbaar concert van Curran op de Hofvijver, die vanwege de renovatie van het Binnenhof gedeeltelijk is drooggelegd.
 
Colin Stetson moest met zijn twee saxofoons, waaronder een reusachtige basssax, in 35 minuten een volgepakt Amare bespelen. Stetson is door zijn samenwerkingen met artiesten als Arcade Fire, Chemical Brothers en David Byrne al lang geen onbekende meer. Zijn brullende geluid van zijn saxofoon dwaalt als golven door Amare. Bedwelmend en meditatief was het bij tijd en wijle. De experimentele soundscapes kennen door hun opbouw een enorme gelaagdheid. Met zijn circulaire ademtechniek zijn zijn longen een verlengstuk van zijn instrument, waardoor je als luisteraar bijna ononderbroken geluid hoort en hij zijn saxofoon bespeelt als ware het een doedelzak.
 
Nala Sinephro bespeelt en streelt de snaren van haar harp in de traditie van aantal illustere voorgangsters in de jazzhistorie zoals Dorothy Ashby en Alice Coltrane. Haar composities zijn echter voorzien van een avant-gardistisch ambient jazzjasje. Ook Sinephro is een exponent van bloeiende de Londense jazzscene. Haar tweede album Endlessness staat bol van de spirituele, sensuele jazzcomposities. Na samenwerkingen met Ezra Collective en Yussef Dayes is het slechts een kwestie van tijd dat de frêle 29 jarige Caribische-Belgische jazzmuzikant een groter publiek gaat bereiken.
 
Valentina Magaletti vormt samen met Al Wootton en Susumu Mukai het tegen jazz aangrenzende dub-trance trio Holy Tongue. De samenwerking met Shackleton kwam toevalig tot stand tijdens een samenwerking in de studio. Het album The Tumbling Psychic Joy Of Now, van het afgelopen jaar, alsmede dit optreden in het Paard zijn de spin-off van deze vruchtbare samenwerking. Ondersteund door bas, percussie, klarinet en gitaar zet de Italiaanse drummer en percussioniste Magaletti de groovende lijnen uit. Op de slotdag nam ze nogmaals op haar drumkruk plaats om samen met de band Moin, Sophia Al-Maria en Olan Monk shoegaze te maken in de beste Sonic Youth-traditie. Beide optredens maakte daarmee de hoge verwachting meer dan waar. 
 
Het optreden van Kali Malone op het orgel in de Grote Kerk was zeer indrukwekkend. Malone is een muzikant/performer die langgerekte orgelcomposities maakt vol rust, ruimte en spiritualiteit. Zij bracht samen met een blazersectie en SunnO)))-icoon O’Malley haar laatste album All Life Long ten gehore. De orgelklanken nodigden sommige toehoorders uit om op de kerkvloer te gaan liggen en zo met ogen gesloten de etherische klanken tot zich te nemen.
 
In een zaal van het Haagse conservatorium bracht het The Handover de toehoorders in absolute extase. Aly Eissa creëert met zijn Oud samen met violist Ayman Asfour gecompleteerd met Jonas Cambien op toetsen een nieuw muzikaal universum. Het trio maakt een distillaat van oude shaabi-muziek met Arabische traditionele muziek waardoor er iets waarachtigs eigentijds onstaat.
Het drietal vult elkaar continu aan zodat er nergens in de hele set rustpunten zijn en er een meanderend tranceachtig geheel ontstaat waarbinnen elke muzikant zijn eigen moment neemt te excelleren. Het resultaat is dat er een onontkoombare groove ontstaat die eenieder meevoert in een ware psychedelische wervelvind. Na een ovationeel applaus laat het Egyptische trio iedereen na een klein uur verbijsterd achter.
 
De psychedlische pop van Panda Bear behoeft nauwelijks enige introductie. Met zijn nieuwe album Sinister Grift reist Noah Lennox de podia langs om deze plaat ook live te spelen. Voor het bandgeluid van Panda Bear zijn zijn Animal Collective-kompanen Brian Weitz en Josh Dibb van zeer grote invloed geweest op het eindresultaat. Vooral de geluidsmanipulaties en samples van Weitz zijn van groot belang voor het geluid van Panda Bear. Het resultaat op het podium, evenals op hun laatste album, is psychedelisch, hier en daar zelfs een scheutje sixties (Beatles en Brian Wilson) ondersteund met prettige achtergrondzang. Waar bij Animal Collective meer de nadruk ligt op experimentele psychedelische folkrock is het werk dat hij als Panda Bear maakt meer lofi.
 
Voorafgegaan door de Amerikaanse Lyra Pramuk was het podium van het tot de nok gevulde Amare nu aan Laurie Anderson. Een vrouw met carrière die aantal decennia overschrijdt, samenwerkte met John Cage en getrouwd was met Lou Reed. Anderson is een van de belangrijkste exponenten van de experimentele muziek en performance art.
Op viool werd ze bijgestaan door Martha Mooke die haar ook bijstond op Amelia, haar soloalbum uit 2024 dat een eerbetoon is aan luchtvaartpionier Amelia Eckhart. Die verdween in 1937 in de buurt van afgelegen eiland in de Stille Oceaan om uiteindelijke pas in 1939 dood te worden verklaard. Er was binnen de grotendeels spoken word voordracht veel aandacht voor de huidige geopolitieke verhoudingen en er was terecht aandacht en oprechte verontwaardiging voor de lijst met woorden die Trump in de ban heeft gedaan. Zo mogen onder andere woorden als gender, vrouwen, gelijkheid, klimaatcrisis en racisme niet meer door overheidsinstanties in Amerika worden gebruikt om woke taalgebruik te weren.
Anderson stelde als natuurlijk tegenwicht hiertegenover dat zij met Lou Reed maar slechts drie regels kende: Don’t Be Afraid of Anyone; Buy a Good Bullshit Detector; Be Tender. Anekdotisch grapte de Amerikaanse nog dat men in China haar man niet kende als muzikant, dichter en grondlegger van The Velvet Underground, maar vooral als Tai Chi-meester. Nadat de zaalverlichting was aangegaan nodigde ze iedereen uit om haar te volgen in een aantal Tai Chi oefeningen die zo hiermee het slotakkoord vormde van vier dagen Rewire-festival.