Go_A: ‘We born free’

De Oekraïense songfestivalsensatie en folkore-electro band GO_A toert momenteel door Nederland en België om ook buiten haar thuisland de aandacht voor de oorlog levend te houden. “We vechten voor ons land en onze cultuur”, zegt bandlid Taras Shevchenko.

Tekst en foto Steven Walter

‘We born free’ staat getatoeëerd op Taras’ onderarm. “Waar zal Rusland stoppen? Bij Oekraïne? Ik denk het niet”, zegt Taras. “We verspreiden het woord van Oekraïne. We zingen in onze taal, maken gebruik van onze muzikale folklore. Oekraïne is een zelfstandig land. Rusland probeert onze cultuur te vernietigen.”
De band is bang dat de aandacht voor het gewapende conflict verslapt in het westen. “Baltische staten begrijpen Oekraïne. Vanuit het Sovjetverleden weten ze hoe imperialistisch Rusland is”, begint zangeres Kateryna Pavlenko, “Het kan zijn dat het voor mensen in het westen voelt alsof de oorlog stopt. Het is minder in het nieuws. Dat gevoel klopt niet, de oorlog woedt nog steeds.”
Met de tour door de Lage Landen en enkele Scandinavische landen probeert de groep niet alleen de aandacht van West-Europeanen bij het conflict te houden. Ze treedt ook op om geld in te zamelen voor Oekraïne. Kateryna: “Door onze shows kunnen we geld verdienen voor onder meer een herbouwproject. Daar zijn we ambassadeurs van. Veel huizen zijn kapot geschoten. Mensen hebben geen huis meer en degenen die nu in een ander land zitten hebben geen woning om naar terug te keren. Daarnaast breekt straks de winter aan. Winters in Oekraïne zijn heel koud. Dus met het geld willen we woningen kunnen bouwen.”

Dispensatie
Mannen in Oekraïne gaan veelal het leger in. De mannelijke leden van Go_A hebben het uniform niet aangetrokken. Taras: “Onze levens zijn veranderd; voor altijd. Iedereen wil helpen. Wij doen dat door met onze shows aandacht te blijven vragen voor de oorlog en onze cultuur. Ik heb speciale toestemming van het ministerie van Cultuur gekregen om deze tour te kunnen doen. Dat is niet een toestemming die onbeperkt geldig is. Alleen voor deze concertreeks kan ik het land uit. En als de regering vraagt om het leger in te gaan, zal ik dat doen.”

Sleutel
De reacties die de groep tot nu toe in België en Nederland ontvingen vinden ze hartverwarmend. “Terwijl niet iedereen onze teksten kan verstaan. Maar het gaat om het gevoel en de energie die de muziek overbrengen”, gaat Kateryna verder.
Toen Go_A in 2021 aan het Eurovisie Songfestival deelnam en Oekraïne het dit jaar zelfs won - in beide gevallen met nummers in het Oekraïens - opende dat wel de ogen van de Oekraïners. Taras: “Veel bandjes uit ons land richten zich op Europa, denken dat alles in het Engels moet. Dat hoeft dus niet. En het is wat Kateryna zegt: het gaat om overbrengen van emoties en energie. Muziek is de sleutel tot de ziel en kent daarom geen grenzen. We zullen geen nummers in het Engels schrijven en uitbrengen. We houden vast aan onze eigen taal.” Kateryna vult aan dat de oorlog ook de nummers van Go_A heeft bereikt; “We zingen niet over de oorlog zelf, dat willen we niet. We zingen altijd over onze gevoelens. Nu voelen we pijn en soms angst. Dat vind je terug in onze nieuwe nummers.”

Heimwee
Op hun optredens in Europa komen ook gevluchte Oekraïners af. “Ze krijgen zo weer een glimp van ons thuisland”, aldus Taras, “We spreken ook met hen. Iedereen heeft heimwee en wil graag terug.”
Aan de tas van Kateryna bungelt een wit knuffeltje. “Dit eendje kreeg ik bij een concert in Polen. Het is van een klein meisje dat naar Polen was gevlucht. Ze mistte Oekraïne erg en vroeg of we haar knuffeltje mee terug wilden nemen naar Oekraïne.”
Eind september zit de toer erop. Dan gaat Go_A terug naar Oekraïne. Hoe zal het leven dan weer zijn? Kateryna pakt haar mobiel. Via een app kan ze zien wanneer er luchtalarmen afgaan in haar land. “In een grote stad? Daar klinkt dagelijks twee of drie keer het luchtalarm. Iedereen gaat dan de schuilkelders in. Went het? Nou, je bent in elk geval steeds alert. Je weet namelijk nooit waar raketten kunnen inslaan.”

De huidige tour brengt Go_A nog naar onder meer Duycker, Hoofddorp (8 september), Depot, Leuven (9 september), Mezz, Breda (10 september) en Hedon, Zwolle (11 september). Voor 25 februari 2023 staat een concert gepland in Amsterdam.