Franz Ferdinand: In de keuken kijken

Broeden op een recept of een lied. Er zit volgens Franz Ferdinand niet zo’n verschil tussen. Met het album The Human Fear probeert de Schotse formatie het publiek weer naar een kookpunt te brengen.

Tekst Steven Walter

Geluiden van een kloppende garde in een kom en de geur van zeebaars in de gril verspreiden zich vanuit de open keuken naar de bovenste verdieping van het Hilversumse restaurant Meddens. Pal boven de zich in het zweet werkende koks zitten Alex Kapranos en Rob Hardy van Franz Ferdinand klaar voor het gesprek. De prikkels van een etage lager komen bij hen binnen. “In de keuken van een restaurant is min of meer onze band ontstaan”, zegt bassist Hardy. “Alex werkte er als kok en bezorgde mij een baantje als afwasser. Na een paar maanden begon ik ook een beetje kok te worden. Als een chef de partie ging ik over de koude voorgerechten en de desserts. Dat was echt leuk. Ik kreeg alle energie en opwinding van een souschef, maar zonder de verantwoordelijkheid. Soms mis ik dat werk. Het was zo’n leuke tijd en we werkten met een geweldig team.”
Zanger/gitarist Kapranos ziet overeenkomsten tussen het bandleven en het werken tussen potten, pannen en ovens. “Er ontstaat kameraadschap binnen zo’n keukenteam, vergelijkbaar met wat je tijdens een tour voelt met alle band- en crewleden. Er zijn echt parallellen tussen die werelden te trekken. Ieder heeft een eigen rol. Breng je al die taken samen, dan krijg je een heerlijk gerecht of mooi concert. Iedereen weet wat er van hem of haar wordt verwacht.”

Angst

De reden voor het gesprek is The Human Fear, het nieuwe, inmiddels negende studioalbum van de Schotse formatie. Kapranos: “I’ve got the fear, like the human fear. Het is een zin uit Hooked, de laatste song die we voor de plaat schreven. Die zin sprong eruit en verbindt alle nummers. Liedjes waar we volgens mij wel tien jaar over hebben gedaan.”
Angst is een algemeen thema. Iedereen kent angst en elk nummer van het album boort een andere soort vrees of beklemming aan. “Angst vormt je als persoon”, zegt de Franz Ferdinand-voorman, “Hierdoor leer je jezelf kennen. Misschien is het niet eens de angst zelf, maar de manier waarop je erop reageert die je karakter schetst. Angst is universeel, maar onze reactie is altijd persoonlijk. Dat maakt je menselijk. Tegenwoordig zijn er veel dingen om bang voor te zijn. In mijn jeugd, in de jaren tachtig, was dat niet anders. Toen had je de dreiging van een nucleair armageddon en was er de Koude Oorlog. Dat waren existentiële angsten. De mens heeft een keuze over hoe je daarmee omgaat. Geef je toe aan de angst, ook al ligt het buiten je bereik om een situatie te veranderen?”

Hardy geeft aan waar zijn angst ligt. “Slangen. Van die dieren houd ik echt niet.” Na het interview in Hilversum wacht de bandleden een vliegreis naar de Peruaanse hoofdstad Lima voor de start van hun Zuid-Amerikaanse tournee. “Zijn er eigenlijk slangen in Lima?” Kapranons stelt hem gerust: “Ik heb ze daar nog nooit gezien. Je hebt er wel piranha’s. En hamsters. Heel gevaarlijke hamsters.” Beiden liggen dubbel van het lachen. Een nieuw gerecht wordt geopperd: hamster met een pindasausje. “Nee!”, roept de zanger uit, “Pinda’s zijn mijn grootste angst. Ik ben er allergisch voor. Echt, als ik een noot eet krijg ik een extreme reactie. Soms zwelt mijn gezicht op. Mijn strot wordt in elk geval altijd dik. Telkens als zoiets gebeurt denk ik: ‘Fuck! Is dit het moment? Gaat het nu echt mis?’ Het is werkelijk verschrikkelijk. Ik probeer altijd rustig te blijven, niet te panikeren. Ik probeer te kotsen en spuit met mijn EpiPen adrenaline in om de allergische reactie tegen te gaan. Op tour heb ik die altijd bij me.”
Hardy komt nog even terug op zijn angsten. “Ik vind het vreselijk als ik mensen teleurstel. Iets zeggen te doen en dan vervolgens niet leveren, daar voel ik mij zeer ongemakkelijk bij. Waar dat gevoel vandaan komt weet ik niet. Het zit gewoon in mij. Volgens mij ben ik wel een pleaser, dat is ook wel handig voor een chef de partie.”

Beeldhouwen

The Human Fear is een vertrouwd Franz Ferdinand-album, weliswaar met nieuwe invloeden, maar de toon is herkenbaar. “Het binnen twee tellen kunnen horen van wie een plaat is… dat vind ik iets geweldigs. Op nummers als Hooked, The Birds en Black Eyelashes zoeken we sounds die je niet eerder van ons hoorde, maar die wel klinken als typisch Franz Ferdinand”, aldus Kapranos. “Het schrijven van songs is als beeldhouwen. Er staat een groot stuk steen en daar hak je net zoveel van weg tot er een beeld over blijft. Dat metaforische ophalen van een beeld dat al in steen zit, is heel plezierig om te doen als tekstschrijver.”
Uptempo, dansbare new wave en indierock gecombineerd met best donkere teksten. Die combinatie spreekt de zanger enorm aan. “Het mooist vind ik een album dat gaat over diepgaande zaken, maar tegelijkertijd opbeurend is. Ik zou graag willen dat mensen na het luisteren van onze liedjes of het bezoeken van onze concerten het leven omarmen. Dat is wat goede muziek in elk geval met mij doet. Ik voel mij altijd beter na het beluisteren van muziek waar ik van houd. Als ik mij neerslachtig voel, trekt dat mij altijd weer omhoog.”

Groove

Ruim twintig jaar geleden kwam Franz Ferdinand samen. Het initiële idee achter hun songs was om muziek te maken waarop meiden konden dansen. “Of dat nog steeds de gedachte is? Het zit in ons DNA”, geeft Hardy aan. “Wij maken muziek met een groove en een aanzet tot bewegen.”
Oud-bandlid Paul Thomson (drummer, SW) koesterde vanaf de begindagen de wens dat – ooit – mensen bij het horen van de naam Franz Ferdinand eerder aan de band zouden denken dan aan de historische figuur. Franz Ferdinand was de Oostenrijkse troonopvolger, wiens moord in 1914 de aanleiding vormde voor de Eerste Wereldoorlog. Hoe staat het met die wens anno 2025? Hardy: “Het is maar net aan wie je het vraagt. Stel je hem aan een geschiedenisleraar dan weet je het antwoord wel.” Kapranos: “Vraag je het aan iemand uit een land waar de focus niet op het Europa ligt, bijvoorbeeld de Verenigde Staten, dan zou die persoon misschien wel de band noemen. Maar eerlijk gezegd vind ik die bekendheid geen doel op zich.”

Franz Ferdinand live: 1 maart in De Roma, Antwerpen; 3 maart in Paradiso, Amsterdam.

Dit is een deel uit het interview met Franz Ferdinand in HEAVEN MUSIC MAGAZINE #2 MRT/APR 2025