Frank Zappa live: Zappa ’75 Zagreb/Ljubljana

Frank Zappa is al bijna dertig jaar geleden overleden. Maar nog steeds verschijnen er albums. Zo is er onlangs een live-dubbelaar uitgekomen: Zappa ’75 Zagreb/Ljubljana. En die is alleszins de moeite waard.

Tekst Kees van Wee

Frank Zappa werkte keihard en had een broertje dood aan routine. Dat blijkt nog eens uit deze live-dubbelaar, opgenomen op 21 en 22 november 1975, toen hij voor het eerst (en het laatst) optrad in Zagreb en Ljubljana. Datzelfde jaar had hij met Captain Beefheart getoerd en het livealbum Bongo Fury uitgebracht, maar dat lijkt niet veel op deze opnames, en ook met de livedubbelaar Roxy & Elsewhere (1974) zijn er vrij weinig parallellen.
 
Nieuwe band
Uiteraard heeft dat te maken met Zappa’s vernieuwingsdrang, maar het komt ook doordat hij optrad met een grotendeels nieuwe band, waarvan een deel al snel weer zou vertrekken. Onder hen saxofoniste Norma Bell (die kort daarna haar biezen moest pakken vanwege drugsgebruik, waar Zappa faliekant tegen was) en toetsenist André Lewis (die prima speelt, maar niet in de schaduw kan staan van George Duke). De baspartijen worden verzorgd door oudgediende Roy Estrada, terwijl Napoleon Murphy Brock tekent voor sax en leadzang en Terry Bozzio de drums bespeelt.

Uiteraard klinkt er bekend werk (zoals Dirty Love, Stink-foot, Camarillo Brillo, San Ber’dino en Muffin Man), maar er zijn ook een paar nummers die pas het jaar daarop zouden verschijnen op het album Zoot Allures. En zoals altijd wijken de liveversies voldoende af van het studiowerk om het interessant te houden.

De geluidskwaliteit is heel behoorlijk en het valt niet op dat de opnames van beide concerten door elkaar heen zijn gemonteerd, ongetwijfeld om tot een zo draaibaar mogelijk geheel te komen. Tweeëneenhalf uur duurt het album, maar alleen het nummer Zoot Allures staat er twee keer op, plus de drumsolo van Terry Bozzio.
 
Waar voor z’n geld
Er zijn wat zwakkere momenten (de echo op de zang in I’m The Slime had bijvoorbeeld beter weggelaten kunnen worden, de drumsolo’s, die samen twaalf minuten duren, tik je al snel door, en hetzelfde geldt voor de weinigzeggende openingstrack) maar al met al biedt deze dubbelaar toch veel waar voor z’n geld en voegt hij voor fans voldoende toe om voor de zoveelste keer de portemonnee te trekken.