Fantastic Negrito: ‘Ik wil verbinding maken met mensen’

Het auto-ongeluk dat hem ruim twintig jaar geleden overkwam, speelt een belangrijke rol in zijn leven. Xavier Dphrepaulezz werd er een ander mens van, had noodgedwongen een lange sabbatical en ging daarna verder als Fantastic Negrito. Hij omschrijft zijn muziek als ‘black roots for everyone’, en dat klopt helemaal.

Door Kees van We

Xavier Dphrepaulezz is geboren in Massachusetts, als zoon van een Somalisch/Carribische immigrant en een moeder met wortels in het zuiden van de Verenigde Staten. Toen hij twaalf was verhuisde het gezin naar Oakland en een aantal jaren later tekende hij een platencontract. Zijn commerciële potentie werd hoog ingeschat en naar verluidt was er bedrag van een miljoen mee gemoeid. Het debuut The X factor (uitgebracht in 1995 onder de naam Xavier) deed echter weinig, er was getouwtrek tussen platenmaatschappijen en tot overmaat van ramp kreeg hij in 2000 een ernstig auto-ongeluk.

Grote impact
Dat ongeluk had grote impact. Hij lag enkele weken in een coma en gitaar spelen was ineens een probleem omdat zijn handen flink letsel hadden opgelopen. Ook zijn kijk op het leven veranderde erdoor. Toen een verslaggeefster van de VPRO hem vele jaren later vroeg wat hij ervan vond dat mensen hem vroeger een narcist vonden, vertelde hij dat het ongeluk hem nederiger had gemaakt en hij erdoor had geleerd mensen te waarderen. ‘Naarmate je ouder wordt, merk je dat je mensen nodig hebt. Je bent niets zonder de liefde van mensen. Als je een klootzak en een narcist bent, ben je onverdraaglijk en irritant.’
 
Marihuana, tomaten en appels
Zijn platenmaatschappij liet hem na het ongeluk vallen als een baksteen. Hij maakte lange tijd geen muziek meer en werd boer. ‘Ik verbouwde marihuana, tomaten en appels, en had wat kippen. Het goede leven.’ Maar uiteindelijk koos hij toch weer voor de muziek. Zijn pasgeboren zoontje speelde daarbij een belangrijke rol. ‘Toen het een keer niet lukte om hem in slaap te krijgen, vond ik een oude gitaar en dat vond hij leuk. Ik dacht: misschien zit er toch wel wat in deze muziek, en ik begon weer te spelen.’

Hij ging verder onder de naam Fantastic Negrito en bracht in 2014 een titelloos album uit. Daarna volgden nog drie albums en in juni van dit jaar komt nummer vijf uit. De lessen die hij in het leven leerde, vormen een belangrijke inspiratiebron, waarbij uiteraard het auto-ongeluk een rol speelt. Niet voor niets toont de hoes van het album Please Don’t Be Dead (2018) een ziekenhuisfoto waarop hij te zien is met ingezwachtelde armen en handen.

Geestelijke gezondheid en overleven
Ook de mensen en de wereld om hem heen leveren veel ideeën voor songs op. Over zijn album Have You Lost Your Mind Yet (2020) vertelde hij in een interview met Atwood Magazine het volgende: ‘Ik wilde echt schrijven op microniveau. Over uitdagende onderwerpen, zoals de geestelijke gezondheid van mensen en de manier waarop we overleven in deze maatschappij, in een tijd waarin regelmatig mensen worden neergeschoten, onder andere in kerken. En we gaan gewoon door. Ik wilde schrijven over politiegeweld en het buitenproportioneel grote aantal Afro-Amerikanen dat wordt vermoord door staatgesteunde politieagenten. En ik keek naar de mensen om me heen. Ieder nummer van het album is geschreven vanuit het perspectief van iemand die ik ken.’

Bernie Sanders
Zijn maatschappelijke betrokkenheid komt op meer manieren naar voren. Zo trad hij drie keer op tijdens de campagne van de democratische presidentskandidaat Bernie Sanders, die dankbaar gebruikmaakte van zijn song Working Poor. ‘Je moet’, vertelde Dphrepaulezz in een interview met Impose Magazine, ‘kunst zien als iets dat wat kan bijdragen, en niet als iets dat je wat kan opleveren’.

Zwarte muziek voor iedereen
Zelf omschrijft hij zijn muziek als ‘black roots for everyone’. Een treffende typering. Want ‘zwart’ klinkt zijn mengeling van soul, funk en rock inderdaad. Ook zijn er wat bluesinvloeden, maar pure blues klinkt er zelden of nooit, wat het opmerkelijk maakt dat hij twee keer een Grammy won in de categorie ‘best contemporaray blues album’, met respectievelijk The Last Days Of Oakland (2016) en Please Don’t Be Dead (2018).

Zijn sound is volledig eigentijds, terwijl er ook respect voor traditie doorklinkt. Bijvoorbeeld in zijn versie van de folktraditional In The Pines, te vinden op The Last Days Of Oakland. Meteen daarna volgt er overigens een spetterende Lenny Kravitz-achtige soulrocker. Dit is muziek die zo ongeveer iedereen kan aanspreken en waarbij het erg moeilijk is om stil te blijven zitten. Zo schijnt hij tijdens North Sea Jazz in 2017 de zaal behoorlijk op z’n kop te hebben gezet.
 
Behoorlijk macho
Aan zelfvertrouwen heeft hij overigens geen gebrek en een beetje aandacht trekken is hem niet vreemd. Niet zo verwonderlijk, want hij had maar liefst veertien broers en zussen (hij was nummer acht) en als je je dan niet laat horen, word je onder de voet gelopen.

Waar Xavier Dphrepaulezz nu zou staan als hij het auto-ongeluk niet had gehad, is natuurlijk speculeren. Maar het is wel duidelijk dat het noodlot van hem een beter en gelukkiger mens heeft gemaakt, met meer plezier in het leven en in zijn muziek. Daarbij gaat het hem naar eigen zeggen niet om de roem. ‘Ik heb niet de behoefte om beroemd te worden of hits te schrijven. Ik wil verbinding maken met mensen en de kunst zo puur mogelijk houden.’

Fantastic Negrito live: 11 juli in TivoliVredenburg, Utrecht