Elbow: duizelingwekkend eerlijk
Het kwintet uit Manchester behoort al vanaf hun debuutalbum uit 2001 tot de beste bands uit het Verenigd Koninkrijk. Met hun nieuwe, tiende album Audio Vertigo maken ze na een duikvlucht met het ingetogen ‘covid-album’ Flying Dream 1 andermaal duidelijk dat Elbow thuishoort in de hoogste sferen van de popmuziek. We spreken zanger Guy Garvey en gitarist Mark Potter in Hilversum.
Tekst Ludo Diels Foto Peter Neil
Grote namen betekent weinig tijd, zeker in de popmuziek waar het adagium time is money lijkt te zijn uitgevonden. Dertig minuten krijgen we toegemeten. Te weinig om de diepte in te gaan, maar genoeg om – de chitchat beperkend – tot de kern te komen. Dat was althans onze overweging om de invitatie met gepaste trots te aanvaarden.
Het strakke interviewprogramma begint om 09.30 uur, voor de meeste muzikanten voelt dat als een middernachtelijk uur. Zelf besloot ik de nacht vooraf al naar Hilversum te reizen. Nine thirty sharp vormt voor uw redacteur een matineuze uitdaging. Van alle redelijke hotels in de buurt was het Amrath Mediapark nog vrij. Een decent hotel, zo blijkt tijdens het vroege ontbijt, dat bevolkt wordt door zenuwlijers die met rode vlekken in de hals deelnemen aan een quiz als Per Seconde Wijzer. Geen hotel voor nachtbrakers, hoerenlopers of vreemdgangers. Eerder een bekend adres voor verstandige lui voor wie charme minder telt dan de gunstige ligging en de betaalbare prijs. Ook Guy Garvey en Mark Potter brengen er de nacht door. Lieden zonder kapsones dus.
Op naar platenmaatschappij Universal aan de ‘s-Gravelandseweg waar de heren van Elbow op grote schermen al welkom worden geheten. Het begroetingsritueel gaat met een joviale handdruk en een glimlach. “We are so glad to meet you.”
Ingetogen
Kopje thee met melk erbij en een manager die de stopwatch indrukt. Vroeg vinden Garvey en Potter het allerminst. Gavey: “We hebben allebei ‘a six year old’ dan weet je wel wat vroeg opstaan is.” Potter: “Normaal kom ik rond dit tijdstip terug nadat ik de kleine op school heb afgezet.” En zo blijk alleen ik te worstelen met de ochtendstond.
Om de aimabele sfeer kracht bij te zetten vraag ik naar de jazzscene van hun thuisstad Manchester en of ze de band GoGo Penguin kennen. Dat blijkt het geval. Maar het jazzpad loopt al snel dood in woorden als “a great band”. Dan maar aftrappen met de woorden van Flip van der Enden die op de site van Pinguin Radio hun nieuwe single Balu typeert als een ‘scherpe, geïnspireerde en aanstekelijke wederopstanding na een periode op de automatische piloot waarin het heilige vuur leek uitgedoofd.’ Jullie zaten kennelijk in een neerwaartse spiraal. Garvey lachend: “Ik ben blij dat ons nummer aanspreekt en dat men dit ervaart als een nieuw soort energie. Maar dat beeld van die neerwaartse spiraal herken ik niet. Ik snap wel wat hij bedoelt. Onze vorige plaat Flying Dream 1 (2021) hebben we tijdens de pandemie gemaakt. De klank en toon zijn eerder gedempt. Je hoort dat we het net als veel anderen moeilijk hadden met de lockdown. In zekere zin is het gevoel dat uit de klank spreekt autobiografisch. The sound of loneliness. A detailed mood piece.”
Flying Dream 1 is inderdaad een enigszins bezonken album. Er klinken jazzinvloeden in door, een touch van Chet Baker. Vergeleken met het andere, meer bombastische werk van Elbow is Flying Dream 1 minimalistisch. Geen hitpretenties, zo voelt het, maar wel een meesterlijk album naar mijn smaak en dat erkennen, daartoe aangespoord, ook Garvey en Potter. “We zouden dit album een keer in zijn totaliteit moeten spelen”, stelt Potter. “En dan het liefste in Nederland en België. Want we hebben de indruk dat het hier op vruchtbare aarde zou vallen. Men staat ervoor open.” “Ja ik houd van dat album”, vult Garvey aan.
Vriendschap
Elbow geldt al vanaf het begin als een band die zich kenmerkt door het evenwicht tussen populaire mainstream en intellectuele inhoud. Mark Lanegan muntte ooit het begrip ‘sad disco’ dat moeiteloos op Elbow van toepassing kan zijn. Voor het grote publiek brak de band, die al vanaf de jaren negentig als een vriendengroep bij elkaar is, door met The Seldom Seen Kid uit 2008. Grounds For Divorce en anthem One Day Like This van dat album behoren tot de dag van vandaag tot het ijzeren liverepertoire van de band. Stevig gitaarwerk afgewisseld met die meeslepende, enigszins op Peter Gabriel gelijkende, stem van Garvey. “Ik houd ervan dat de muziek beelden oproept. Het cinematografische element van muziek spreekt mij altijd aan”, beweert hij. Muziek voor grote arena’s en festivals en die hebben ze wereldwijd gespeeld. In 2012 openden ze de Olympische Spelen van Londen.
De band staat erom bekend ruim de tijd te nemen voor een album. Hebben ze moeite een eind aan een liedje te breien? Garvey: “We nemen de tijd om een liedje goed te laten indalen. Als ik met mijn teksten kom wil ik dat iedereen zich vrij voelt erop te schieten. Een album opnemen is bij ons een collectief gebeuren. We diepen de liedjes uit. Daar besteden we veel tijd aan. We zijn streng voor onszelf. Als we de indruk hebben, zoals bij ons nieuwe album een paar keer gebeurde, dat we ons aan het herhalen zijn, dan trekken we de stekker eruit. Zo hebben we vaak best mooie liedjes achtergehouden, maar we vonden dat ze niet pasten.”
Potter: “We hebben bovenal vertrouwen in elkaars goede smaak. We kennen elkaar al zo lang, dat je daar best op mag varen. Onze ideeën zijn bij elkaar in goede handen. Iedereen voegt iets toe.”
“Ja”, zegt Garvey, “we zijn in eerste instantie elkaars vrienden en pas daarna collega’s of bandleden. Volgens mij is die vriendschap de kurk waar Elbow op drijft.”
Elbow live: 8 september in Cirque Royal, Brussel; 9 september in Carré, Amsterdam; 10 september in Carré, Amsterdam; 11 september in Cirque Royal, Brussel.
Dit is een deel van het interview met Elbow dat is te lezen in Heaven #3 2024 (nu in de winkel).