Dean Owens: Tussen clown en leeuwentemmer

Al meer dan vijfentwintig jaar timmert Dean Owens aan de weg. Maar pas een paar jaar geleden speelde de Schot zich echt in de kijker bij de liefhebbers. Ongetwijfeld was de samenwerking met Calexico daarbij een belangrijke factor.

Tekst Kees van Wee

Dean Owens is een Schot maar zijn muzikale hart ligt niet alleen in zijn thuisland maar zeker ook in Amerika. In de tweede helft van de jaren negentig was hij lid van de band The Felsons, die enkele albums hebben uitgebracht waarop Schotse muziek samensmolt met countryrock. In 2001 verscheen zijn solodebuut The Droma Tapes. Daarna ging hij touren, vooral in de USA, samen met onder anderen The Mavericks, Steve Earle, Chip Taylor en Emmylou Harris. Drie jaar later verscheen zijn tweede plaat, My Town, met een veel rijker geluid dan de ‘kale’ voorganger, mede dankzij bijdragen van steelgitarist Al Perkins (The Flying Burrito Bros), de Schotse singer-songwriter Karine Polwart en de in Nashville gevestigde singer-songwriter Will Kimborough.
 
The Sinner’s Shrine
Daarna volgt nog een handvol albums, maar het is pas in 2022 dat hij echt doorbreekt met The Sinner’s Shrine. Die prachtplaat stormt de Euro Americana Charts binnen, staat twee maanden in de Official Americana Charts in Engeland, wordt tot album van het jaar uitgeroepen door de lezers van Americana UK, en eindigt in de jaarlijst van de lezers van Heaven op de tweede plaats (en niet op één, zoals ik abusievelijk vermeldde in het laatste nummer van Heaven).
 
Samenwerking met Calexico
Voor de opnames van dat succesalbum was Owens afgereisd naar Tucson, Arizona, waar het Calexico-duo Joey Burns en John Convertino zijn muziek een belangrijke impuls gaf. Die samenwerking, vertelt hij in 2022 aan Louis Nouws van Heaven, was in 2019 ontstaan toen hij na een tour door Amerika een tijdje in Tucson was blijven hangen. ‘Ik houd van de muziek die er vandaan komt, de desert noir met die Mexicaanse invloeden. Ik wilde de sfeer van die plek beter proeven en kijken of ik wat nummers kon schrijven. Bij een benefietconcert van de band DeVotchKa botse ik bijna letterlijk op Joey Burns. Ik ben een Schot en kan niet goed tegen de hitte. Het optreden was in de tuin van een hotel en ik zocht na een tijdje de koelte van de lobby op. Daar trof ik hem en zonder na te denken zei ik: Hello Joey, how’re you doing. Alsof ik hem kende, maar ik kende hem natuurlijk alleen van foto’s.’
Ze raakten aan de praat, bleven contact houden, en tot verrassing van Owens stelde Burns ineens voor om samen met hem en John Convertino wat op te nemen. ‘Niet veel artiesten krijgen de kans samen te werken met muzikanten die in hun platencollectie staan. Calexico behoort tot mijn top 5 favoriete bands.’

El Tiradito
Vier van de songs van The Sinner’s Shrine waren afkomstig van de eerder verschenen Desert Trilogy ep’s. Die waren al snel uitverkocht, maar de acht songs die het volwaardige album niet hebben gehaald zijn in 2023 opnieuw uitgebracht als El Tiradito (the curse of Sinner’s Shrine), aangevuld met twee thuisdemo’s en een instrumentale bonus-cd, die op het hoesje wordt omschreven als ‘soundtrack for an imaginary Western’, ook zo klinkt, en zeker de moeite waard is, al wordt Owens’ stem node gemist.

Pictures
Voor het daaropvolgende Pictures (2024) keert Owens terug naar zijn pre-Calexico sound en werkt hij samen met Will Kimbrough en Neilson Hubbard. De opnames die hij vanuit Schotland had opgestuurd werden door hen in Nashville aangevuld met hun begeleiding en achtergrondvocalen, wat leidt tot een geslaagd album, met als ankerpunten Owens prachtige, soms melancholische zang en zijn persoonlijke teksten. Zo gaat Staring At The Lid over de levenslessen die zijn vader hem meegaf: volg je eigen pad, leer van je fouten, koester je vrienden en maak het beste van het leven want straks lig je naar het deksel van een kist te kijken.
 
Spirit Ridge
Terwijl Pictures meer een traditionele singer-songwriterplaat is, keert Owens voor het onlangs verschenen Spirit Ridge weer terug naar de successound van Sinner’s Shrine. Dat wordt al duidelijk wanneer als voorbode The Ridge Trilogy EPs verschijnen, aanvankelijk digitaal maar daarna ook als 3cd. Voor de opnames van die ep’s, en het kort daarna verschenen reguliere album, werkte de Schot op aanraden van John Convertino samen met de Italiaanse producer Don Antonio, die met drie andere Italianen tekende voor de basisbegeleiding onder de naam The Stone Buffalo Band. Daarnaast leveren nog een stuk of tien muzikanten een bijdrage, onder wie John Convertino op drums en vibrafoon. The Ridge Trilogy heeft daardoor een rijke klank – inclusief blazers - ook al bestaat een deel van met materiaal uit demo’s. Alles is in Italië vastgelegd, in een vierhonderd jaar oude verbouwde boerderij in de buurt van Bologna. Het album telt twaalf songs, die soms weer doen denken aan Calexico en waarvan de sfeer varieert van melancholisch tot feestelijk. Tekstueel heeft Owens ook veel te bieden en sommige zinnen nestelen zich meteen in je hoofd. ‘My father killed my mum for having me, they hung him high, now there’s just me’, klinkt het bijvoorbeeld in het donkere Sinner Of Sinners.

Ennio Morricone
Op Spirit Ridge staat een instrumentaal nummer dat heel geschikt zou zijn voor een spaghettiwestern. Wanneer Americana UK in een interview met Owens de naam Ennio Morricone laat vallen is zijn reactie: ‘Mijn vader was een enorme fan van oude westerns en kijkt die films nog altijd. Mijn moeder werd vroeger gek van al dat geschiet. Dus al die Clint Eastwood-films en hun soundtracks, die waren er altijd toen ik een jongetje was, en dat moet in mij zijn doorgesijpeld’
 
Clown en leeuwentemmer
Net als John Convertino heeft Dean Owens Italiaanse voorouders. Hij is zich daarvan goed bewust sinds hij zijn album Into The Sea maakte, vertelt hij in een interview met Lonesome Highway. ‘Op dat album zing ik over mijn grootmoeder, die uit een circusfamilie kwam. Dat circus heette Savona Circus en is gestart door mijn overgrootvader, een leeuwentemmer die Ambrose Salvona heette. <...> Pas toen ik dat album maakte, begon ik de stamboom te onderzoeken en ontdekte ik dat ik van al die freaks en circusacts afstam. Het is hilarisch. Een van mijn voorouders was een clown, een ander leeuwentemmer, en ik denk dat ik ergens in het midden val.’

Fluiten
Circuskunstjes hoef je van Owens niet te verwachten. Maar hij beheerst toch één kunstje dat hij geregeld tentoonspreidt: hij kan voortreffelijk fluiten en heeft zoveel vertrouwen in zijn techniek dat hij er niet voor terugdeinst ook op het podium geregeld zijn lippen te tuiten. Wil je het meemaken? Ga dan naar een van de concerten die hij binnenkort in ons land geeft.
 
Dean Owens & The Sinners live: 3 mei op Rhythm & Blues Night, Groningen; 4 mei in Thiemeloods, Nijmegen; 6 mei in Verkadefabriek, ’s-Hertogenbosch; 7 mei in Café Roots, Berghem; 8 mei in TivoliVredenburg, Utrecht; 9 mei in Qbus, Leiden; 10 mei in De Amer, Amen; 11 mei in Heyhoef Backstage Tilburg.