De twee levens van David Crosby

Vandaag werd bekend dat David Crosby is overleden. Zijn vrouw Jan liet dat weten in een verklaring aan entertainment-tijdschrift Variety. Volgens haar was Crosby al lange tijd ziek en overleed hij “in de liefhebbende nabijheid” van familie en vrienden. De Amerikaanse überhippie was een eeuwige rebel met grote betekenis voor de popmuziek. In 2014 schreef Paul Stramrood een liefdevol portret voor ons magazine bij het verschijnen van Crosby’s comeback-album Croz.

“Ik was een getalenteerde lastpak”
 

Meer dan eens nodigde de dood hem uit – drugs, hepatitis, diabetes en hartaanvallen. Even zo vaak weigerde hij beleefd. De reeks interviews naar aanleiding CROZ, zijn eerste soloalbum in twintig jaar, stopt abrupt als David Crosby (72) een TIA krijgt. Na een hartoperatie is de overlever weer herstellende.
 
door Paul Stramrood
 
De gevangenis heeft zijn leven gered. In 1986 zat hij acht maanden vast voor drugs en wapenbezit. Dat bleek genoeg: Crosby kwam clean de poort uit. Hij realiseerde zich dat hij veel schade had aangericht en zocht iedereen op – vooral voormalige vriendinnen – om ze te laten weten dat hij krankzinnig was geweest. De oorzaak zocht hij in de dood van zijn vriendin Christine Hinton. Ze kwam in 1969 om bij een auto-ongeluk. “Ik heb ze verteld dat ik psychotisch was, dat mijn gedrag alle grenzen overschreed en dat ik ze pijn had gedaan. De man met wie ze praatten léék niet eens meer op de man die in The Byrds had gezeten. Ik ben een ander mens. Ik weet ook niet waarom ik nog leef en Jimi, Janis en Mama Cass niet. Ik heb geluk gehad.”
 
Inspiratie
David Van Cortlandt Crosby, geboren in 1941 te Los Angeles, is een man met twee gezichten – een uitstekend acteur, zou je bijna zeggen. Zijn vader won in 1931 een Oscar voor zijn camerawerk in de film Tabu: A Story Of The South Seas. Met gemak speelt Croz, zoals hij voor intimi heet, de rol van de muzikant die met iedereen kan samenwerken. Hij heeft drie groepen opgericht: The Byrds met Roger McGuinn, Crosby, Stills & Nash, met Stephen Stills en Graham Nash, en CPR met Jeff Pevar en zoon James Raymond. Hij was de überhippie, die model stond voor het personage van Dennis Hopper in de film Easy Rider. Hij was en is de politiek geëngageerde artiest van No Nukes tot en met Occupy.

De andere David Crosby dook al jong op. Hij was een driftkikker en maakte zich geregeld schuldig aan diefstal. Zijn wederwaardigheden in The Byrds staan model voor de moeilijke kant van zijn karakter. De zekerheid dat hij muzikant moet zijn, ontstond nadat hij samen met Roger McGuinn de film A Hard Day’s Night hadden gezien. Ze stonden versteld. “Wij wilden hen zijn.” Met Gene Clark hadden ze al The Jet Set opgericht, later omgedoopt in The Beefeaters en in 1964 in The Byrds. Chris Hillman en Michael Clarke maakten het kwintet vol. Crosby splitste Hillman de basgitaar in de maag, dan kon hij lekker slaggitaar spelen. Hillman heeft het nog steeds over die truc van Crosby.

The Byrds wonnen de jackpot door als tweede single Mr. Tambourine Man van Bob Dylan op te nemen. Crosby was daar eerst niet voor, hij hield niet van Dylan. Toen hij de hele tekst van Mr. Tambourine Man – waarvan de groep overigens maar twee coupletten zouden gebruiken – had gelezen, was hij om. Crosby weet vrijwel zeker dat The Byrds invloed hebben gehad op Dylan’s besluit elektrisch te gaan spelen. Feit is dat Dylan toen zei: “Niemand speelt Dylan zoals The Byrds.”
 
Rivaliteit
David Crosby, die zich in zijn jeugd ondergewaardeerd voelde en daardoor een stevige geldingsdrang had ontwikkeld, manifesteerde zich bij The Byrds nadrukkelijk als zanger. Zijn kenmerkende stem, hoog en schel als hij dat nodig vond, en zijn geheel eigen frasering zijn goed te horen in Everybody’s Been Burned en Mind Gardens op Younger Than Yesterday, hun vierde album, verschenen in 1967. Ernstiger was dat Crosby zich steeds meer opdrong als leider van de groep, terwijl McGuinn de natuurlijke aanvoerder was. “Die rivaliteit heeft The Byrds veel kwaad gedaan. Het ging het soms vreselijk mis in de studio. Het kwam tot gevechten, fysieke gevechten, met David vaak als middelpunt.”

Crosby speelde ook met gemak de vredestichter. Helemaal aan het eind van het album The Notorious Byrd Brothers, dat wil zeggen: de geremasterde versie, staat een hidden track: geen muziek maar een knetterende ruzie in de studio. Crosby treitert Clarke die geen zin heeft in hoe de anderen hem Dolphin’s Smile willen laten drummen. Na een minuut of vijf zorgt Crosby met poeslieve stem dat de verbale vechtpartij voorbij is. Het was een van zijn laatste dagen bij The Byrds.

De onvrede van Roger McGuinn over Crosby’s gedrag was hoog opgelopen tijdens het Monterey Pop Festival. Crosby bepleitte daar in het openbaar de voordelen van LSD. Een dag later trad het enfant terrible op met Buffalo Springfield als vervanger van Neil Young. McGuinn ergerde zich aan ‘de overloper’. Toen Crosby bij de opnames van Goin’ Back voor The Notorious Byrd Brothers opeens de studio uitliep, was het genoeg: McGuinn en Hillman ontsloegen hem. De ruzie was weer eens een prestigekwestie. Crosby was kwaad omdat de anderen niets zagen in zijn Triad, een nummer over een driehoeksverhouding. Het staat op de geremasterde versie bij de bonus tracks.
“Daar gaan jullie spijt van krijgen, dacht ik”, vertelde Crosby later over zijn ontslag bij The Byrds. “Ik was er niet gelukkig mee, zeker niet omdat Roger zei dat ze het beter zouden doen zonder mij. Maar mijn leven was niet voorbij. Ik zong al met Stephen Stills en ik schreef mijn eigen liedjes. Ik was een getalenteerde lastpak, dus ik begreep best waarom ze me eruit zetten. Nu mis ik The Byrds. Ik zou meteen een reünie organiseren als ik Roger maar kon overtuigen.”
 
Sterrendom
Na zijn gedwongen vertrek bij The Byrds zocht David Crosby afleiding in oceaanzeilen, maar eens een muzikant, altijd een muzikant. De kennismaking met Joni Mitchell hield hem aan wal. Ze trokken samen op en hij produceerde haar debuutalbum Song To A Seagull. In die opnames ligt de kiem van Crosby, Stills & Nash: Stephen Stills speelde gitaar. Buffalo Springfield stopte na de derde elpee, Crosby en Stills waren vrij. De vrienden experimenteerden samen met van alles, ook muziek. Op een feestje kregen ze gezelschap van Graham Nash van The Hollies. De drie stemmen vormden een unieke eenheid. Het ging heel natuurlijk, herinnerde Crosby zich. “Graham is zonder twijfel de beste harmoniezanger ter wereld. Dat ben ik, vind ik eigenlijk, maar ik zeg dat hij het is. Stephen en ik zongen een liedje, deden dat op verzoek van Graham nog twee keer en toen zong hij mee. Bijna griezelig. Wij waren de beste band ter wereld toen The Beatles uit elkaar vielen.”

The Beatles misten het goede oor voor de kwaliteit van CSN. “We hebben George Harrison en Peter Asher de hele elpee voorgezongen. Nee, dit was niet wat ze zochten voor Apple. Slechte beslissing, jongens.” Atlantic in de persoon van Ahmet Ertegun hoorde het unieke er wel in. Hun eerste lp Crosby, Stills & Nash bewees de pas ontdekte natuurlijke eenheid en maakte alle verwachtingen waar. Schitterende liedjes, fabuleuze zang, gave instrumentatie. Crosby tekende voor drie nummers: Long Time Gone, later ook de titel van zijn biografie, Guinnevere en Wooden Ships. Opener Suite: Judy Blue Eyes, geïnspireerd door Stills’ verhouding met singer-songwriter Judy Collins, etaleert meteen alle elementen die CSN hun supersterrenstatus opleverde. In augustus, drie maanden nadat het album was uitgekomen, stonden de drie op Woodstock.

Na zo’n sterk debuut is een opvolger vaak een probleem. Niet voor Crosby, Stills & Nash. Repertoire hadden ze genoeg. Ze vonden het wel zaak iets meer rock te brengen, en wie konden ze daar beter voor vragen dan Stills’ kompaan Neil Young? De elpee Déjà Vu is meer nog dan het debuut een klassieker, met een al even klassiek Crosby-nummer. Almost Cut My Hair is misschien wel zijn beste woedende en wanhopige liedje, over politieauto’s en paranoia. Een hippie die zijn haar afknipt, dat gebeurt alleen in een boze droom.
 
Interactie
Dat lange haar en die zware snor, die hij in de gevangenis moest afscheren, heeft hij nog steeds, zij het in het wit. En het staat hem goed, zo bewijst de foto op de hoes van Croz, genomen door zijn zoon Django. David Crosby beschouwt hem als een van de twee grootste geschenken van zijn ‘tweede leven’, het leven na de gevangenis. Het andere is de hereniging met James Raymond, geboren in 1962 uit een korte verhouding en door het stel meteen voor adoptie aangeboden.
Raymond zocht in 1995 contact met zijn natuurlijke vader, die daar meteen op inging. Ze werken samen sinds 1997 en Croz is het eerste album waar Raymond de baas is. Crosby beschouwt zijn zoon als de veel betere muzikant. “Hij kan noten lezen en voor een groot orkest schrijven. Voor deze plaat heeft hij gecomponeerd, gezongen, gespeeld, gearrangeerd, knoppen bediend en geproduceerd. Ik was bang dat hij veel bagage zou meenemen naar de sessies en mijn ruimte zou beperken. Maar hij nam niks mee, hij gaf me volledige vrijheid. Het resultaat was dat we meteen samen zijn gaan schrijven. Dat eerste liedje, Morrison, over Jim Morrison, heeft de plaat niet gehaald. Ik ben trots op dit album. Vooral Dangerous Mind is extreem goed.” Dat nummer is inderdaad een bijzondere prestatie van Raymond. Zijn vader leverde een soort haiku en hij vond een manier om die op muziek te zetten.

Croz is de derde opvolger van David Crosby’s solodebuut uit 1971, een beetje een vergeten klassieker. If I Could Only Remember My Name is een wonderschoon album, geproduceerd op de manier die de late jaren zestig en vroege jaren zeventig kenmerkte: ontspannen, héél ontspannen, en met hulp van veel vrienden. Jerry Garcia, Jorma Kaukonen, Grace Slick, Neil Young, Graham Nash, Joni Mitchell en nog zo wat West Coasters bevolkten de studio. Crosby had losse flarden en halve nummers, die het gezelschap ontwikkelde tot een verrassend geheel, met de grillige stem van Crosby in de hoofdrol. If I Could Only Remember My Name bevat een van zijn mooiste liedjes ooit: Orleans, een a capella koorzang waarvan de tekst bestaat uit namen van Franse kathedralen.

Hij is vrienden kwijtgeraakt door zijn onberekenbare jeugdige gedrag en er een paar heel goede overgehouden, onder wie Graham Nash. Crosby, Stills & Nash bestaat nog. De tweede versie van David Crosby wil het liefst de reünie met The Byrds en die met CSN en Neil Young. “Ze hoeven maar te kikken en ik ben onderweg.” Muziek was, is en blijft het raison d’être van de overlever.

David Crosby: 14 augustus 1941 – 18 januari 2023