De Niemanders geven een stem aan nobody’s

De Niemanders laten weer van zich horen. Eigenlijk laten ze anderen van zich horen. Na bajesklanten trekken ze nu op met asielzoekers. Rocco Ostermann: “Zij die in een moeilijke positie verkeren, willen we een podium geven.” Op 7 september is de De Nacht Van De Niemander in Luxor Live in Arnhem.

Tekst Steven Walter Foto Louise Te Poele

Wout Kemkens en Rocco Ostermann zaten eerder samen in de rockformatie Donnerwetter. “De band met het wereldrecord van meeste optredens binnen 24 uur”, noemt Rocco trots, “Officieus record. Toen we het wilden munten en zagen dat we voor de recorderkenning geld moesten dokken, waren we er wel klaar mee.”

Bajes

De volgende stap werd De Niemanders, die eigenlijk spontaan ontstond in een penitentiaire instelling. Wout: “De Blue Band bajes in Arnhem boekte ons als band. Een middagje vermaak voor de ‘bewoners’. Een cipier vertelde ons dat zich muzikanten onder het publiek bevonden. Hij vroeg of zij met ons konden meespelen. Zo groeide het idee om bij de muziek mensen te betrekken die dus in een verdomhoekje zitten, want er zitten bijzondere verhalen bij die mensen.” De gevangenisverhalen leidden in 2020 tot het debuutalbum van De Niemanders. Wout geeft aan dat ze op die plaat graag gedetineerden wilden laten meespelen, maar om veiligheidsredenen kon een opnamestudio niet het cellenblok in. “En die mensen meenemen op een tournee? Dat kon natuurlijk niet”, zegt de gitarist met een lach.

Thema

Maar de twee beseften dat ze een inclusief-thema in handen hadden. De plaat verwierf goede kritieken; een vervolg kon niet uitblijven. Rocco: “Ik vind het belangrijk om die mensen een stem te geven. Je kunt veel leren van wat mensen in hun leven meemaken. Dat kun je in een verhaal vertellen, maar een lied reist nog verder; het kan zelfs de hele wereld over en tijdbruggen slaan. Dus zochten we een nieuwe groep. Eerst probeerden we het bij opvanghuizen voor daklozen. Daar een studio opgebouwd, maar op de een of andere manier kregen we er niet echt een ritme.”

Wout kleurt dat probleem in met een voorbeeld: “Als je in een parkeergarage slaapt, maar een boa (buitengewoon opsporingsambtenaar, red.) stuurt je weg op het moment dat je in jouw remslaap zit, dan ben je de volgende dag natuurlijk gaar.” Daarnaast speelden op de achtergrond zaken als drugsproblematiek, mentale tijdbommen, et cetera. De Niemanders zochten verder en kwamen uit bij asielzoekers. Er is een parallel tussen asielzoekers en gevangenen. Beiden zitten in een soort pauze-stand; ze hebben de tijd. Ze wachten op vrijheid of een status en hopen vervolgens op een plek in de maatschappij.

AZC’s

“Asielzoekerscentra (azc’s, red.) zitten te springen om initiatieven vanuit de samenleving. Goed om de hand uit te steken”, merkt Wout op, “Als jij een keer een workshop over iets wilt verzorgen, dan kun je die bij wijze van spreken de volgende dag al geven. Met een mobiele studio en een vracht aan instrumenten trokken we langs een stuk of vijf azc’s. Als mensen die gitaren en zo zagen, brak het ijs al snel. Muziek is dan de gezamenlijk taal die we ‘spreken’. Bij ons draait het zeker bij dit project om de muziek. We zijn geen sociaal project dat even wat inspiratie komt ophalen en dan zegt: ‘Joh bedankt, we maken er zelf wel iets van.’ Dat is niet cool. Dit overstijgt het sociale project, omdat we gewoon een vette plaat willen maken met mensen die we eigenlijk nog helemaal niet kennen.”

De Nacht Van De Niemander

Net als bij het gevangenisproject, kent het Niemanders-azc-werk meerdere uitingen. Er komt een podcast. Er is een krant waarin asielzoekers de ruimte krijgen om hun eigen verhalen te vertellen. Daarnaast vindt op 7 september het festival De Nacht Van De Niemander plaats in Luxor Arnhem. Rocco glundert als hij terugdenkt aan een eerdere editie. “Nooit eerder maakte ik iets mee dat zo mooi is. Allerlei soorten kleurtjes; mensen met verschillende achtergronden zaten door elkaar. Eerst onbekenden van elkaar en nu samen lachen en met elkaar eten. Allemaal vreemde vogels die elkaar wat te vreten geven. Een muzikaal feest. Het ene moment dacht ik dat ik op een Syrische bruiloft was en daarna leek het wel of ik ergens in Afrika zat. Wat een fantastische mengelmoes is dat festival. Werkelijk een wonderstamppot.”

De Niemanders live: 7 september, Nacht Van De Niemander in Luxor Live, Arnhem; 12 september in De Nobel, Leiden; 20 september in Neushoorn, Leeuwarden; 21 september EKKO in Utrecht; 8 november in DRU poppodium, Ulft.

Het hele interview met Wout Kemkens en Rocco Ostermann is te lezen in het nieuwe Heaven magazine, verkrijgbaar via de webshop en diverse boek- en platenzaken.