Crossing Border: blijft voedingsbron voor de verbeelding

‘The Imagination Muscle Dies Out When it’s Not Used’, met deze uitspraak raakte de Oekraïnse schrijver-verteller Andrej Koerkov op het Haagse Crossing Border Festival in de Koninklijke Schouwburg de juiste snaar. Deze beeldspraak vat puntig de urgentie samen van kunst in de algemene zin. Koerkov schreef het indringende oorlogsdagboek Onze Dagelijkse Oorlog waarin hij zichzelf de vraag stelt of er nog plaats is voor kunst, muziek en literatuur als de bommen blijven vallen? De toon was gezet.

Tekst en foto Jeroen van der Vring 

Muzikaal werd het festival geopend door Sheherazaad uit India. Deze Indiaas-Amerikaanse componiste en zangeres zingt evenals muzikale evenknie Arooj Aftab haar composities in het Hindi en Urdu. Op haar nieuwe minialbum Qasr verhaalt de diapsporische muziek over ontheemding, verdriet en raciale polarisatie in haar vaderland. In een sobere muzikale omlijsting is er een hoofdrol voor de klassieke kemenche, een snaarinstrument van Grieks-Turkse oorsprong.

Crossing Border bestaat sinds 1992 en is nog steeds een zeer vooruitstrevend literatuur- en muziekfestival. Op deze 32-ste editie stonden er zowel bekende als minder bekende namen uit de muziek- en literatuurwereld op het affiche. Het is inmiddels moeilijk meer voor te stellen dat in 2011 het Crossing Border Festival de springplank bleek te zijn voor Ed Sheeran. Die in een tochtig zaaltje aan het Haagse Spui, voor slechts een handvol mensen, akoestisch zijn eerste liedjes ten gehore bracht. Inmiddels is de lijst met internationale sterren die afgelopen jaren voorbij trokken zeer omvangrijk, van Nick Cave en Salman Rushdie tot Lou Reed en Jan Wolkers. Dus om Theo van Gogh te parafraseren is het Crossing Border niet bepaald een treurig bezinksel uit de riolen van de middelmaat.

Lucie Lelaurian en Khorshid Dabdeh zijn twee jonge vrouwen, die na hun ontmoeting aan het Rotterdamse Conservatorium Codarts, gezamenlijk Hamraaz vormen en grossieren in bedwelmende toonladders. Als duo Hamraaz verweven deze multi-intrumentalisten de Iraanse en Franse achtergronden tot een uniek patroon. Voor hun vaak onverwachte ritmes en combinaties van instrumenten putten zij inspiratie uit hun erfgoed en achtergrond. Het resultaat is zowel rustgevend als opzwepend en heeft dezelfde intensiteit en sereniteit als het werk op de üd van Anouar Brahem.

Op de zolder van de Koninklijke Schouwburg steeg de temperatuur behoorlijk onder invloed van Amerikaanse trio LA LOM, de afkorting voor de Los Angeles League Of Musicians. Deze drie heren laten met hun gitaar, bas, drums en percussie verschillende genres en culturen op een opzwepende manier met elkaar versmelten. Texmex met een Peruaanse dressing waar hun muzikale landgenoten Calexico groot mee zijn geworden.
LA LOM werd opgericht in 2019, toen de band werd samengesteld om vijf avonden per week in het historische Roosevelt Hotel op Hollywood Boulevard te spelen. Inmiddels is LA LOM de hotellobby ontgroeid en is er een heus titelloos debuutalbum.

Het hoogtepunt van de tweede festivalavond was de Brit Peter Alexander Jobson. Voor vele beter bekend als de voormalig basgitarist en toetsenist van I Am Kloot uit Manchester waarmee hij zes albums opnam. Vergezeld van Elbow-frontman Guy Garvey bracht Jobson vanachter de vleugel songs van zijn eerste soloalbum, Burn The Ration Books Of Love, met een hoog tongue in cheek-gehalte.  Deze plaat is feitelijk een ontboezeming van een lang bewaard geheim. Als kleine jongen stak Jobson zijn dorp, het vissersdorp Alnmouth, in brand. Veertig jaar lang is de oorzaak van deze brand in in Northumberland een mysterie gebleven voor de inwoners. Maar nu niet meer. Deze varieté-variant van Jobson werkt zeer goed op het Crossing Border. Dat als inspiratiebronnen voor het album, dat op 15 november verschijnt, Leonard Cohen, Tom Waits, Scott Walker en de verhalende blues van Robert Johnson worden genoemd zal niemand verbazen.

De zaterdagavond werd afgesloten door producers duo MRCY, bassist Barney Lister en zanger Kojo Degraft-Johnson. Ontstaan tijdens de coronapandemie laten beide heren hun invloeden samensmelten tot een uniek, warm soulgeluid dat het best kan worden omschreven als Marvin Gaye en Anderson. Paak in de blender. Vocaal kan Degraft-Johnson veel met z’n stem. Soms heeft hij qua stemgeluid iets weg van Jalen Ngonda.
Beiden zijn bepaald geen onbekenden in de muziekwereld. Lister is een van de meest gewilde producers van het Verenigd Koninkrijk, met samenwerkingen met onder meer Obongjayar en Olivia Dean. Degraft-Johnson werkte eerder vocaal samen met Cleo Sol en Little Simz. De sporen zijn dus inmiddels ruimschoots verdiend. Het resultaat van deze soulvolle aanpak omkleed met de fantastische basloopjes van Barney Lister is een geluid dat zowel vertrouwd als vernieuwend aanvoelt.