Cat Power: verwondering

Vanavond speelt Cat Power met band in Paradiso. Dit voorjaar sprak Heaven met haar over haar nieuwe album Wanderer en familiezaken.

Zo stevig als haar oeuvre staat, zo wankel was het gesteld met het persoonlijke leven van Cat Power alias Chan Marshall (46). De geboorte van haar zoon Boaz (3) veranderde veel. De Amerikaanse is niet ineens een heel ander mens geworden – haar emoties liggen nog altijd dicht aan de oppervlakte – maar ze voelt zich zelfverzekerder. “He gave me the gift of home.”

We praten over familie. “In mijn jeugd ben ik dertien keer verhuisd. Soms drie keer in een jaar. Ik ben gewend snel contact te maken met anderen, ik was altijd the new kid on the block.” Maar net zo gemakkelijk liet ze relaties verwateren. Waarom zou je je te zeer binden aan anderen als je toch weer verkast? “Weggaan was mijn manier om problemen te ontlopen. No one can hurt you if you are not around.”

En toen ineens bleek ze zwanger van een man met wie ze na vijf maanden de relatie had verbroken, niet wetend dat ze in verwachting was. Ze voedt haar zoon op in goede harmonie met de vader, die in een andere stad woont. “Boaz is regelmatig een dag of tien bij hem.”

Met haar moederschap herwon ze zelfvertrouwen, iets waaraan het haar nogal eens ontbrak. “Ik had het houvast dat ik een goede muzikant ben, op die grond kon ik staan. Heel veel mensen over de hele wereld waarderen mijn muziek. Maar als persoon was ik vaak onzeker. Het feit dat ik een oké moeder blijk te zijn, geeft me veel kracht.”

Horizon

Cat Power is kind van muzikanten. Haar ouders gingen vrij snel na haar geboorte uit elkaar. Ze verbleef afwisselend bij haar moeder en stiefvader, die een nomadenleven leidden, en haar vader, die deel uitmaakte van de wat rommelige entourage van Mother’s Finest. “Als tiener kon ik niet wachten tot ik volwassen was. Ik werkte al op mijn vijftiende en ik was zeventien toen ik op mezelf ging wonen. Mijn vader wilde me niet meer in huis hebben, hij had een nieuwe vriendin. Mijn moeder had de familiebanden al eerder verbroken. Waarom is me nooit helemaal duidelijk geworden. Heeft niet elke familie haar geheimen?”

Mother, I wanna hold your hand/Father, I need you to be a man/Sister, if there’s any help you need, I’m always on my way/Little brother, let’s get up to trouble, let’s get up to something/Little sister, can I have this dance, zingt ze in Horizon, een van de sleutelnummers op haar nieuwe album Wanderer, waarmee ze de banden met haar familie lijkt te willen aanhalen. “Het is meer dat familieleden altijd een plek in je leven blijven houden, al was het maar dat je toch een behoorlijk tijd met elkaar hebt doorgebracht. Onze familie is los zand. We zijn allemaal onze eigen weg gegaan. We bellen elkaar niet, geen gezamenlijke kerst, we vieren geen verjaardagen. Daarom is de geboorte van Boaz zo’n belangrijke gebeurtenis in mijn leven. Ik voel met hem een band die ik niet eerder heb gevoeld. Overigens heb ik mijn jeugd niet als traumatisch ervaren. Dat komt vooral door mijn lieve grootmoeder, bij wie ik vaak was. Zij was erg muzikaal, zong de hele dag en nam me mee naar haar baptistenkerk.”

Traumatisch was wel de dood van een van haar jeugdvrienden aan een overdosis heroïne. “Ik werkte als serveerster in Atlanta in een pizzarestaurant. De eigenaar nam alleen mensen aan in de muziek of met vage ambities in die richting. Na het werk hingen we rond met de nodige sixpacks en maakten we muziek. Ik was opgegroeid met muzikanten en had altijd muziek om me heen, maar toen pas kwam het besef dat ik muzikant zou kunnen zijn. Een fijne tijd, maar het ontaardde doordat sommigen aan de harddrugs gingen. Ik gebruikte niet, ik wilde geen addict zijn. Toen mijn vriend overleed in 1992 nam ik het radicale besluit te verhuizen naar New York en de scene in Atlanta achter me te laten. Voor een meisje uit het Zuiden was New York het beloofde land, individuele vrijheid. Ik vond een baantje en kon bij iemand intrekken.”

Matador

In The Big Apple vindt Cat Power aansluiting bij de indie rockscene. Steve Shelley, drummer van Sonic Youth, ziet het in haar zitten. Hij werkt mee aan haar debuutalbum Dear Sir (1995) en brengt het vervolgalbum Myra Lee (1996) uit op zijn eigen label. Vervolgens neemt Matador haar onder contract. Haar zeven albums op dat respectabele label blinken uit in eerlijkheid en emotionele diepgang. Ze legt ‘soul’ in haar muziek. Niet in klassieke zin, als zangeres heeft ze niet het bereik en de dynamiek van gekende soulzangeressen, maar als weinig anderen roept ze een licht broeierige Zuidelijke sfeer op met soms nauwelijks meer dan piano, gitaar, bas en drums.

Met dat geluid breekt ze op haar voorlaatste album Sun, dat in 2012 verschijnt. Door de toevoeging van elektronica en beats is het commercieel haar meest geslaagde. Zeker geen slechte plaat, maar uit het interview destijds met Heaven blijkt dat de productie voor haar een ongekende tour de force is geweest die vele maanden heeft gevergd met herstarts in steeds weer andere studio’s. Ten diepste is ze er niet gelukkig mee.

Lana Del Rey

Aan Wanderer heeft ze voornamelijk in haar eigen huisstudio gewerkt in Miami waar ze tegenwoordig woont, tussen de slaapjes van haar baby door. De opnamen sloten weer meer aan bij haar albums van voor Sun. Bij Matador waren ze daar niet content mee. Toen ze de eerste opnamen liet horen, stuurden ze haar weg met de mededeling: ‘We horen geen single.’ Het klassieke verwijt dat doorgaans de exitstrategie inzet. De samenwerking stopte dan ook.

In eerste instantie was ze uit het lood geslagen, depressief zelfs. Niet voor eerst in haar leven. Voorheen greep ze al snel naar drank en andere middelen om zulke tegenslagen te verdoven, nu stond haar moederschap dat niet toe. Ze liet de opnamen horen aan mixer Rob Schnapf, die wel overtuigd was van de kwaliteit van het materiaal. Samen namen ze de nummers onderhanden en ondertussen schreef ze een paar nieuwe. Een samenwerking met Lana Del Rey, ze tourden samen, gaf haar bovendien nieuwe energie. ‘Soulsister’ Del Rey zingt mee op Woman, een song die Cat Power eerst niet geschikt achtte voor het album maar die zich ontpopt tot een Power-klassieker.

Wanderer

“Het album heet Wanderer, niet The Wanderer”, stelt Cat Power met nadruk, “want dat is een song van Dion.” Ze begint het te zingen. De directe aanleiding voor het schrijven van het titelnummer was het overlijden van een vriend van nog geen veertig. “Hij was professioneel skater die voortdurend over de wereld trok. Veel van mijn vrienden zijn wanderers, fotografen, muzikanten, kunstenaars. Ze reizen veel en daar kan ik me heel erg mee vereenzelvigen, want ik heb die drang ook in me. Rondtrekken en je verwonderen zijn werkwoorden die in het Engels slechts één letter verschillen: wander en wonder. De dood van een jong mens laat je achter met grote vragen. Waarom moest hij zo jong sterven? Wat is de zin van het leven? Waarom ben ik er nog wel? Een sterfgeval roept überhaupt zulke vragen op, maar bij een voortijdige dood lijken ze nog heftiger, omdat daar de emotie bijkomt van een onvervuld leven. Op het eind zing ik als hommage aan hem: Oh wanderer, I’ve been wondering. Want ik wil me, ondanks alle veranderingen in mijn leven, ondanks alle mensen die me ontvallen, blijven verwonderen over zaken. Nieuwsgierig naar wat anderen bezighoudt.”

Het hele interview met Cat Power was te lezen in Popmagazine Heaven 2019 #1.