Bonny Light Horseman: oude verhalen die nieuw klinken, nieuwe verhalen die oud klinken

Drie vrienden maakten samen muziek. Justin Vernon (Bon Iver) vond dat ze ermee het podium op moesten. Sindsdien zijn Anaïs Mitchell, Eric D. Johnson en Josh Kaufman bekend als het trio Bonny Light Horseman, dat inmiddels twee albums met intieme, folky songs heeft uitgebracht.

door Kees van Wee

Bonny Light Horseman is een relatief nieuwe ster aan de americanahemel en wordt hier en daar aangeduid als een Amerikaanse folksupergroep. Tikkeltje overdreven. Maar een feit is wel dat alledrie de leden hun sporen al ruimschoots verdiend hadden toen ze gingen samenwerken en ook samen tot mooie dingen in staat zijn.

Anaïs Mitchell
Bij americanaliefhebbers is Anaïs Mitchell waarschijnlijk de bekendste van de drie. Haar vader is romanschrijver en universitair docent, en toen zijn dochter in 1981 werd geboren, vernoemde hij haar naar de schijfster Anaïs Nin. Geïnspireerd door artiesten als Ani DiFranco, Tori Amos en Dar Williams koos Mitchell voor de muziek. Dankzij haar hoge, behoorlijk kinderlijke stem (het is even wennen) had ze onmiddellijk een eigen geluid en haar debuut Hymns For The Exiled (2004) is een aangrijpend ‘kippenvelalbum’ van een unieke singersongwriter. Daarna volgden diverse andere albums, min of meer in dezelfde stijl. Die haalden het emotionele niveau van het debuut niet, maar zijn zeker de moeite waard.

Voor haar opera Hadestown (2010), gebaseerd op het verhaal over Orpheus en Euridyce uit de Griekse mythologie, koos ze voor een veel breder palet. Dit magnum opus is een van de meest indrukwekkende albums van de laatste vijfentwintig jaar, en laat naast Mitchell onder anderen Greg Brown, Ani DiFranco en Bon Iver horen. Ook op het podium werd Hadestown een groot succes en de Broadway-productie is in 2019 bekroond met diverse prijzen.

Eric D. Johnson
Voor popliefhebbers is Eric D. Johnson wellicht een bekendere naam. Met zijn band Fruit Bats (eind jaren negentig opgericht en daarna actief in wisselende bezettingen) heeft hij inmiddels een kleine tien prachtalbums gemaakt. Bomvol heerlijke, melodieuze pop met een finesse die doet denken aan The Shins (waarvan Johnson deel heeft uitgemaakt). Liedjes als dansende vlinders, fonkelende libelles en kwetterende vogels. Als warme zonnestralen die door de nevel priemen, als glinsterende dauwdruppels. Lichtvoetig maar wel met geraffineerde wendingen. Hoogtepunten zijn onder andere Tripper (2011) en Gold Past Life (2019).

Josh Kaufman
Het derde lid van Bonny Light Horseman, Josh Kaufman, is het minst bekend. Hoewel hij enige faam heeft als uitvoerend artiest (hij maakte onder andere deel uit van de formatie Follow The Lieder en was in 2020 een van de oprichters van de formatie Muzz), is hij veel bekender als instrumentalist en producer. Hij heeft onder anderen samengewerkt met Josh Ritter, The National, Dawn Landes, Taylor Swift, The Hold Steady en Bob Weir (Grateful Dead). 

Oude folksongs
Kaufman en Johnson zijn al lang vrienden. Toen ze samen bezig waren met een project dat was gericht op oude folksongs vroeg Johnson aan Anaïs Mitchell (die hij had leren kennen via social media) of ze zin had om mee te doen. Dat had ze. Niet zo verwonderlijk, al was het alleen maar omdat ze ooit samen met Jefferson Hamer een album had gemaakt vol bewerkingen van pre-industriële Engelse songs (Child Ballads, 2013). De samenwerking pakte erg goed uit en op uitnodiging van Justin Vernon (Bon Iver) trad het drietal op voor 6.000 mensen tijdens het Eaux Claires festival in Wisconsin.

Titelloos debuutalbum
In 2020 verscheen het eerste (titelloze) album van Bonny Light Horseman. De groepsnaam (die pas een dag voor het eerdergenoemde optreden was gekozen) is ontleend aan de gelijknamige oude folksong waarmee het debuutalbum opent. Ook de andere songs van dat album zijn grotendeels traditionals, afkomstig van de Britse eilanden. Maar het trio zet die oeroude liedjes wel naar de eigen hand. Moet kunnen, vindt Mitchell, die indertijd verwees naar een citaat van folksinger Martin Carthy: ‘You can’t break these songs that are hundreds if not thousands of years old; you’re not gonna hurt them by messing with them.’ Klopt helemaal; het album werd dan ook enthousiast onthaald en kreeg een Grammy-nominatie in de categorie folk.

Rolling Golden Holy
Vorig jaar verscheen het tweede album: Rolling Golden Holy. Dit keer geen traditionals, maar eigen materiaal. Ondanks die koerswisseling sluit het album goed aan op het vorige. Kaufman heeft daar een verklaring voor. ‘We wilden nooit dat die oude songs klonken als een researchproject’, vertelde hij vorig jaar aan Paste Magazine, ‘we wilden dat het zou voelen alsof we onze eigen teksten zongen. Ook al bestaat 80% van de teksten van het eerste album uit traditionals, terwijl 80% van de teksten van het nieuwe album van ons zijn, de personen over wie het gaat zijn dezelfde. Het voelt echt of beide albums dezelfde hoofdrolspelers hebben, die via ons spreken.’ Johnson voegt toe: ‘Het eerste album waren oude verhalen die nieuw moesten klinken. Dit nieuwe album bestaat uit nieuwe verhalen die we oud wilden laten klinken. Beide klinken als oeroude liefdesliedjes maar ook als de soundtrack van een John Hughes-film.’

Viersterrenrecensie
Volgens sommigen betekende de keuze voor zelfgeschreven materiaal een flinke stap vooruit. ‘Waar de bewerkte traditionals zelden de beste andere versies overtroffen, biedt Rolling Golden Holy tien voortreffelijke folkliedjes die zich niet met andere hoeven te meten en puur op hun eigen merites beoordeeld kunnen worden’, aldus Pieter Wijnstekers in zijn viersterrenrecensie in popmagazine Heaven.

Martin Carthy en Grateful Dead
Eén ding geldt in ieder geval voor beide albums: niet alleen instrumentaal maar bovenal ook vocaal passen de drie bandleden erg goed bij elkaar. Vooral de bijzondere stem van Mitchell en de vrij hoge zang van Johnson sluiten wonderschoon op elkaar aan.
Overigens had lang niet iedereen de samenwerking zien aankomen, want de drie zijn afkomstig uit verschillende muziekwerelden. Mitchell noemt zichzelf ‘de echte folkie in de band’, verwijzend naar haar liefde voor artiesten als Martin Carthy en Shirley Collins. Johnson en Kaufman hebben volgens haar meer een rock-‘n-rollachtergrond, waarbij ze Grateful Dead en The Byrds noemt. ‘Nu bewonderen zij Martin en ben ik gefascineerd door de Dead.’ Haar eerste kennismaking met de muziek van Eric D. Johnson was trouwens in Colorado, kort voordat ze zou optreden. Toen ze daar Humbug Mountain Song van Fruit Bats door de PA hoorde klinken, móest ze weten van wie dat liedje was.
 
Bonny Light Horseman live: 14 juni in TivoliVredenburg, Utrecht.