Bassekou Kouyate: de traditie voorbij

In de onvoorstelbaar rijke muziekscene van Mali is ngoni-virtuoos Bassekou Kouyaté (49) sinds jaar en dag een bekende naam. Zo speelde hij ruim een kwart eeuw geleden al met Toumani Diabaté, de beroemdste koraspeler ter wereld. Van nog grotere invloed op zijn carrière was Ali Farka Touré, die halverwege de jaren negentig met Talking Timbuktu dankzij de medewerking van bewonderaar Ry Cooder een wereldwijde bestseller scoorde. Ruim tien jaar later mocht Kouyaté een prominente bijrol vervullen op Touré’s zwanenzang Savane. “Een belangrijke plaat voor mij, want voor veel westerse muziekliefhebbers bleek het hun eerste kennismaking met de ngoni. Tot dan toe was het instrument buiten Mali amper te horen geweest.”

De ngoni, gebouwd van hout, koeienhuid en vislijn, geldt als de voorloper van de luit. “Het is een heel compleet instrument, dat in Mali al bekend is sinds de dertiende eeuw. Aanvankelijk werd het hoofdzakelijk bespeeld aan het hof, later werd het ook veel gebruikt door griots, de muzikale verhalenvertellers. Zelf ben ik ook een griot, net als mijn grootvader.” Kouyaté heeft het viersnarige instrument eigenhandig voorzien van elektrische versterking en wahwah-pedalen. “Ik kan de ngoni nu niet alleen als een kora laten klinken, maar ook als een gitaar, dit tot verdriet van mijn vader, die vooral de traditie in ere wil houden. Dat streef ik zelf ook wel na, maar daarnaast wil ik laten horen wat er allemaal nog méér mogelijk is.”

Zijn muziek valt te omschrijven als een mix van country, folk en blues, zij het dan natuurlijk wel geschoeid op traditionele Malinese leest. Na twee akoestische platen, Segu Blue (2006) en I Speak Fula (2010), ging hij in zee met gewezen Arcade Fire-drummer Howard Bilerman, die Kouyaté’s groep Ngoni Ba op Jama Ko (2013) bleek te kunnen laten klinken als een regelrechte rockgroep. De recent verschenen opvolger Ba Power, geproduceerd door Walkabouts-voorman Chris Eckman, rekt de stilistische reikwijdte nog weer wat verder op. “Muzikanten als jazztrompettist Jon Hassell en drummer Dave Smith uit de band van Robert Plant hebben ons geluid verrijkt. Zo heeft Chris ons geholpen om in ontwikkeling te blijven zonder onze traditie te verloochenen.”

Bassekou Kouyaté & Ngoni Ba live: 8 mei in Tolhuistuin, Amsterdam; 9 mei in Rasa, Utrecht; 13 mei in Muziekgebouw, Eindhoven; 14 mei in De Oosterpoort, Groningen.