Babel Music XP 2025

Eric bezocht namens Heaven het wereldmuziek showcase festival Babel Music XP in Marseille. Het festival stelde niet teleur: "De kwaliteit en variatie van al deze muzikanten uit alle mogelijke windstreken was dusdanig hoog dat het eigenlijk één groot muzikaal avontuur was."

Tekst en foto's door Eric van Domburg Scipio

Heaven ontving een uitnodiging voor de derde editie van het wereldmuziek showcase festival Babel Music XP eind maart in Marseille. Nu moet ik eerlijk bekennen dat ik niet eerder van dit nog prille festival gehoord had. Maar het hele concept sprak zeker aan. Overdag kon je op een handelsbeurs met mensen in de industrie praten en in allerlei werkgroepen en op een conferentie discussiëren over allerhande thema’s met betrekking tot wereldmuziek. De avonden waren ingeruimd om kennis te nemen van muziek en muzikanten van over de hele wereld. Verdeeld over drie dagen, van 20 t/m 22 maart, speelde Babel Music XP zich af op diverse locaties verspreid over de binnenstad van Marseille, waarbij de hoofdlocatie overdag de reusachtige Friche La Belle De Mai was, een voormalige tabaksfabriek van 45.000 m2, die nu dienst doet als een alternatief cultureel centrum. De optredens ‘s avonds vonden dan op de eerste dag plaats op allerlei verschillende locaties in de binnenstad, terwijl die zich de volgende paar dagen allemaal afspeelden in twee verschillende zalen van Docs Du Sud, een oud havengebouw aan de rand van de binnenstad, waar zowel voor grotere artiesten en groepen als voor kleinere gezelschappen mooie podia waren en nog genoeg ruimte daaromheen was om de bezoekers van al het noodzakelijke te voorzien (eten, drinken, boeken, platen).

Aangezien het in eerste instantie toch vooral een showcase-festival was, traden veelal redelijk onbekende artiesten op, wat door de uitgekiende selectie geen enkel bezwaar bleek aangezien het aanbod van musici van over de hele wereld zowel heel divers als zeer hoogstaand was. De grootste naam op Babel Music XP en tevens de afsluiter in de grote zaal op de laatste dag van het festival, was Divanhana, een sevdalinka-groep uit het Bosnische Sarajevo, die drie jaar terug met hun jongste album Zavrzlama een van de beste sevdah-albums ooit had afgeleverd en hun set niet alleen gebruikte om aandacht te vragen voor de plaat maar ook om iedereen attent te maken om hun komende najaar te verschijnen nieuwe album dat de vernieuwende lijn van zijn voorganger door zal trekken. Zelf omschrijven ze hun Bosnische sevdah-muziek als zijnde uit het leven gegrepen, wat zich op het podium zowel als op plaat vertaalt in enerzijds vrolijke dansmuziek als trieste ballades die ook met eenzelfde betrokkenheid werden gebracht.

Niet dat het festival daar zelf mee ten einde kwam, haast ik me te zeggen, want net als de dag daarvoor vonden in de kleine zaal tot diep in de nacht (een uur of half vier) nog allerlei optredens plaats. Al moet ik eerlijk bekennen dat ik toen alweer in mijn hotel op één oor lag. Niet dat ik niet daarvoor in de kleine zaal genoten had van optredens van de Estse folkzangeres Mari Kalkun en het bijzondere Koreaanse citer-duo Dal:Um. Kalkun mag dan in haar eentje zijn geweest, het kostte haar geen enkel moeite om solo de aandacht van het publiek vast te houden met haar gevarieerde, op Este volksmuziek gebaseerde liedjes waarbij ze zowel traditionele instrumenten gebruikte als moderne elektronica, veelal in een mooie mix en gezongen in het Võro, een van de oudste talen ter wereld. De jonge meiden van Dal:Um wisten eveneens te betoveren met hun strikt instrumentale muziek, gespeeld op twee oeroude Koreaanse citer-achtige instrumenten, de gayageum en de geomungo, beide zo groot als een surfboard, zij het dat ze een heel andere manier van bespelen vereisten, waarbij de vierentwintig-snarige gayageum met de vingers bespeeld werd, terwijl de zes uitzonderlijk brede snaren van de geomungo met een kleine bamboestok werden aangeslagen. De virtuositeit van beide dames was echter ongekend, want hoewel het beide eeuwenoude Koreaanse instrumenten zijn, weten ze er een fascinerend modern instrumentaal geluid mee te creëren dat ook aan jazz en pop refereert. Het enthousiasme van het publiek was dan ook enorm.

Het grootste enthousiasme van het publiek was de dag ervoor voor de Braziliaanse zangeres,  feministe, activiste en wervelwind Bia Ferreira. Helaas kon ik zelf het concert maar deels zien van helemaal achterin de stampvolle kleine zaal. Verre van ideale omstandigheden om iemand solo met akoestische gitaar aan het werk te zien, want hoewel ik wel meekreeg dat Ferreira een bijzonder talent was, had ik toch de indruk dat ze met begeleiding beter uit de verf zou komen, al blijft het vals om iemand te beoordelen op een gemankeerd bijwonen van een stukje concert. Zeker wanneer die persoon door menigeen als het hoogtepunt van de hele Babel Music XP 2025 werd gezien.

Persoonlijk kwam mijn hoogtepunt op de allereerste dag bij het optreden van het mij totaal onbekende Zweeds/Deense kwartet Bitoi. Daar leek het in eerste instantie helemaal niet op, want dit uit drie zangeressen en één woest behaarde, bas spelende heer bestaande gezelschap dat hun teksten baseerde op vogelgeluiden, kwam aanvankelijk dusdanig buitenissig op mij over dat ik weliswaar hoorde dat wat ze deden bijzonder was, maar in de random gebrachte geluiden toch maar moeilijk echte liedjes kon herkennen. Na drie nummers veranderde dit echter en kon ik steeds meer genieten van de fraaie melodieën en dito samenzang en begon ik in de muziek van Bitoi (dat zoveel zou betekenen als Bass Is The Original Instrument) meer en meer geweldige liedjes te ontdekken, zodanig zelfs dat ik na afloop direct hun daags daarvoor verschenen debuutalbum Sirkulu kocht, bang dat ik dat misschien nooit meer ergens zou kunnen vinden. Dat bleek een juiste inschatting, te meer daar het album ook minder buitenissig klinkt dan wat ik zo live hoorde, maar heel bijzonder aangevlogen folkmuziek brengt die totaal anders is dan alle andere folk die ik ken, maar met echt heel fraai gezongen bijzondere liedjes, Sekomitse voorop. 

Ik kan niet anders dan stellen dat ik Babel Music XP een bijzonder geslaagd festival vond. Ook al kende ik bijna geen een van de artiesten die daar optraden, de kwaliteit en variatie van al deze muzikanten uit alle mogelijke windstreken was dusdanig hoog dat het eigenlijk één groot muzikaal avontuur was. En ook een pluspunt was dat je in die paar dagen Marseille, na Parijs de grootste Franse stad, redelijk goed leert kennen en haar Mediterrane cultuur kan opsnuiven, wat ondanks het matige (regenachtige) weer bepaald geen straf was. En dan ben ik in dit stuk nog voorbijgegaan aan acts die ik daar heb zien optreden als Kin’Gongolo Kiniata (punky Congoleese afrorock), Dario Muci (Italiaanse singer-songwriter die zojuist met het album Talassa de muziek van de Salento van nieuwe impulsen heeft voorzien), Bab L’Bluz (Marokkaanse gnawa-rock) en Jawa (Syrische soefi-orkest met wervelende derwisj-danser), die ieder weer een ander aspect lieten zien en horen van muziek uit de hele wereld.