Aoife O’Donovan: vrouwenrechten

Met haar vierde soloalbum All My Friends lijkt singer-songwriter Aoife O’Donovan alvast wat schoten voor de boeg te geven voor de presidentsverkiezing die later dit jaar plaatsvinden in haar vaderland. In prachtig uitgewerkte nummers, vaak met een kamerorkest en een kinderkoor in ondersteuning, roept ze vooral vrouwen op om te gaan stemmen.

Tekst Louis Nouws Foto Sascha Israel

Aoife O’Donovan (41) zit klaar achter een tafel voor het zoomgesprek vanuit Orlando, waar haar man Eric Jacobsen muzikaal leider is van het Philharmonic Orchestra. Ze spreekt snel en kordaat. “All My Friends is in mijn ogen niet zozeer politiek van aard, het gaat over rechten. Die kun je natuurlijk niet los zien van politiek, maar als ik aan politiek denk, vind ik dat dat gaat over opvattingen. Zaken waar je verschillend over kunt denken en waar je soms compromissen in moet sluiten. Maar mensenrechten en vrouwenrechten in het bijzonder, ik zou wensen dat die niet politiek zijn. Het recht van vrouwen om te stemmen mag nooit een politieke kwestie zijn, dat is een grondrecht. Maar we leven in vreemde tijden waarin veel rechten weer ter discussie staan.”

All My Friends is geïnspireerd op het leven en de toespraken van de Amerikaanse voorvechtster van het vrouwenkiesrecht Carrie Chapman Catt, die leefde van 1859 tot 1947. In sommige songs citeert O’Donovan letterlijk uit haar redes. De fanatieke strijd van de suffragette leidde in 1920 tot opname van het Negentiende Amendement in de grondwet van de Verenigde Staten, om zo het vrouwenkiesrecht te verankeren.

“Dat het album uitkomt in het jaar van presidentsverkiezing geeft het natuurlijk food for thought. Maar het album heeft voor mij een sterk historisch perspectief. Het gaat over wat in de afgelopen honderd jaar is bereikt – bevochten vaak. En over hoe we er nu voorstaan en wat we in de toekomst zullen moeten doen. Ik ben heus geen activiste en zeker geen politieke songwriter, maar ik vind het de plicht van iedere burger om deel te nemen aan de democratie, om zich op de hoogte te stellen van wat er speelt en haar of zijn stem uit te brengen.”

Dochters
Directe aanleiding voor All My Friends was een opdracht van het Orlando Philharmonic Orchestra om het honderdjarig bestaan van Negentiende Amendement te eren met een muziekstuk. “Het moest een herdenking zijn, maar verder kreeg ik de volledige artistieke vrijheid. Het mocht een instrumentaal stuk zijn, maar omdat ik een singer-songwriter ben verwachtten ze kennelijk ook wel tekst en zang. Het stelde me wel voor een uitdaging. Ik zie mezelf vooral als iemand die haar basis heeft in folkmuziek, maar ik heb gestudeerd aan het conservatorium dus mijn muzikale achtergrond is wel een stuk breder. Dit was een mooie gelegenheid om het wat grootser aan te pakken. Ik heb vijf songs geschreven, die alle op het nieuwe album All My Friends terecht zijn gekomen. In de kern zijn het folksongs, maar met mijn man Eric Jacobsen en arrangeur Tanner Porter hebben we de muziek een orkestrale allure gegeven.” De songs zijn in 2021 in diverse steden uitgevoerd met het orkest.

Voor het album, dat ze aanvulde met drie wat kleiner gehouden songs en een fraaie cover van Dylans The Lonesome Death Of Hattie Carroll, schakelde ze The Knights in, een kamerorkest onder leiding van haar man, het blazerskwartet The Westerlies en het San Francisco Girls Chorus bestaande uit tieners tot 18 jaar. “Ik vind het vooral prachtig om een nummer als Daughters te zingen met een kinderkoor. Het idee dat vrouwen honderd jaar geleden marsen liepen om op te komen voor hun stemrecht. Dat ze in de jaren zeventig de straat opgingen voor het recht op abortus en in 2016 weer door de straten marcheerden toen Trump was verkozen tot president. Je ziet misschien de urgentie van die protesten niet als je jong bent, maar zodra je een dochter hebt… Ik heb nu een meisje van zes en ik zou niet willen dat de dochter van mijn dochter weer moet vechten voor de rechten waarvoor de moeder van mijn moeder vocht.”

Over The Finish Line, waaraan ook Anaïs Mitchell haar stem leent, gaat over het almaar verschuiven van lijnen. “Er zijn steeds weer nieuwe uitdagingen waar je voor komt te staan in je leven. Nieuwe doelen die je wilt bereiken. Het kan heel frustrerend als je denkt dat je er bijna bent en dat de finishlijn weer net iets verder blijkt te liggen. Soms kun je de finish niet eens meer zien liggen.”

Het nummer moet je volgens haar zien als een metafoor voor de eeuwige strijd voor gelijkheid en basale mensenrechten. In dat licht moeten we ook haar versie van The Lonesome Death Of Hattie Carroll bekijken. “Die song had ik al eens uitgevoerd met orkest, in een arrangement van mijn vriend Gabriel Kahane. Het begint met een deel van The Battle Hymn Of The Republic, een bekende Amerikaanse civil war song. De oorspronkelijke tekst van dat nummer is geschreven door Julia Ward Howe, een strijdster voor de afschaffing van de slavernij, ook een mensenrecht. De moord op Hattie Carroll speelde zich af in de jaren zestig. Dylan nam zijn vrijheden om het verhaal te vertellen, ook op die manier voelt het verwant met de andere nummers op All My Friends. It is a folksingers take on something that actually happened. En verdrietig genoeg gebeuren dat soort dingen nog steeds. Mensen worden vermoord en de straf staat vaak niet in verhouding tot het onrecht dat is aangedaan. Ik zag het nummer als de perfecte afsluiting van het album.”

Als ik vraag of ze eerder nummers van Dylan coverde moet ze lachen. “Iedere folksinger heeft ooit in zijn leven songs van Dylan gecoverd. I think that is safe to say.”

Dit is een deel van het interview met Aoife O’Donovan dat is te lezen in Heaven #3 2024 (nu in de winkel).